Παραδείγματα συνδυασμών ταυτόχρονης καλλιέργειας οσπρίων/σιτηρών για κτηνοτροφικές καλλιέργειες, που έχουν δοκιμαστεί ή χρησιμοποιηθεί με ικανοποιητικά αποτελέσματα στην κεντρική Ελλάδα.
Η προσθήκη μικρής αναλογίας δημητριακών κατά τη σπορά ψυχανθών που προορίζονται για ζωοτροφή, διευκολύνει τη συγκομιδή και οδηγεί σε αύξηση της παραγωγικότητας και ποιότητας της νομής, αφού τα δημητριακά λειτουργούν ως στήριξη, επιτρέποντας την ανάπτυξη του ψυχανθούς σε μεγαλύτερο ύψος και καλύτερη ποιότητα. Επιπλέον, το μείγμα αποδίδει καλύτερα κατά τη ζύμωση για ενσίρωση.
Τα παραπάνω προκύπτουν από πειραματική μελέτη του δικτύου EuroSheep, που πραγματοποιήθηκε με τη συνδρομή του Εργαστηρίου Φυσιολογίας - Διατροφής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Οι δύο συνδυασμοί δημητριακού/ψυχανθών που χρησιμοποιήθηκαν είναι μη αρδευόμενες χειμερινές καλλιέργειες: βίκος/κριθάρι και κτηνοτροφικά μπιζέλια/βρώμη, τα οποία, υπό το μεσογειακό κλίμα, μπορούν να συγκομιστούν αρκετά νωρίς, ώστε να επιτραπεί μια δεύτερη καλλιέργεια στο χωράφι όταν υπάρχει διαθέσιμο νερό άρδευσης.
Μεθοδολογία εφαρμογής
Παραδειγμα 1 (Πειραματικό)
▪ βίκος (ποικιλία Αλέξανδρος) με κριθάρι (ποικιλία Colorado). 150kg σπόρος/ha. Οι αναλογίες σε βάρους σπόρου κατά τη φύτευση/σπορά είναι 33% δημητριακό/67% ψυχανθές.
▪ κτηνοτροφικό μπιζέλι (ποικιλία Arvika) με βρόμη (ποικιλία Kassandra). 180kg σπόρος/ha. Οι αναλογίες σε βάρους σπόρου κατά τη φύτευση/σπορά είναι 25% δημητριακό/75% ψυχανθές.
Και οι δύο καλλιέργειες φυτεύονται το χειμώνα (αρχές Δεκεμβρίου) και κόβονται την Άνοιξη (μέσα Μαΐου). Οι συγκαλλιέργειες λιπάνθηκαν με υπερφωσφορικό (0-46-0) στα 200 kg/ha. Η διπλή σπορά ήταν απαραίτητη για την ομοιόμορφη κατανομή των φυτών καθώς οι σπόροι των διαφορετικών ειδών διαφέρουν ως προς τις φυσικές τους παραμέτρους.
Παράδειγμα 2 (Καλλιέργεια κτηνοτρόφου με συχνή εφαρμογή)
▪ βίκος (ποικιλία Αλέξανδρος) με βρόμη ή κριθάρι, και κτηνοτροφικό μπιζέλι (ποικιλία Όλυμπος) με βρόμη που φυτεύονται το Φθινόπωρο (τέλη Οκτωβρίου) και κόβονται την Άνοιξη (από τα τέλη του Απριλίου έως τα μέσα Μαΐου) για σανό ή ενσίρωμα. 180kg σπόρος/ha. Οι αναλογίες σε βάρους σπόρου κατά τη φύτευση/σπορά είναι 17%δημητριακό/83% ψυχανθές.
Αναμενόμενα οφέλη
Ευκολότερη συγκομιδή, υψηλότερη παραγωγικότητα και ποιότητα χορτονομής τόσο ως σανός όσο και ως ενσίρωμα.
Τα αποτελέσματα του ερευνητικού πειράματος έδειξαν, κατά την περίοδο συγκομιδής, φρέσκια απόδοση (25% ξηρή ουσία) 25-50 τ/στρέμμα για τον συνδυασμό βίκου/κριθάρι, ανάλογα με το αγρονομικό δυναμικό του χωραφιού και ελαφρώς χαμηλότερη απόδοση για το συνδυασμό κτηνοτροφικό μπιζέλι/βρώμη.
Η περιεκτικότητα σε ακατέργαστη πρωτεΐνη της χορτονομής κατά τη συγκομιδή ήταν περίπου 16% DM για βίκο/κριθάρι και 12% DM για κτηνοτροφικό μπιζέλι/βρώμη.
Ανάλυση κόστους-οφέλους
Η προσθήκη ενός μικρού ποσοστού δημητριακών κατά τη στιγμή της σποράς του κτηνοτροφικού ψυχανθούς (όπως στην περίπτωση του βίκου-βρόμης) αυξάνει το κόστος σποράς (λόγω της προσθήκης σπόρων δημητριακών) και το κόστος του εργολάβου (περισσότερα παραγόμενα δεμάτια).
Ωστόσο, αυτό το πρόσθετο κόστος καλύπτεται σε μεγάλο βαθμό από τις αποδόσεις που προκύπτουν από την αυξημένη παραγωγή ζωοτροφών καλύτερης ποιότητας (μειωμένες απώλειες λόγω αλλοίωσης).
Η μέση αύξηση του εισοδήματος είναι 675 ευρώ/στρέμμα σε σύγκριση με την απλή καλλιέργεια βίκου.
Ανάλυση βιωσιμότητας
Με την καλλιέργεια συνδυασμού βίκου-βρόμης, ο κτηνοτρόφος αυξάνει την παραγωγή ζωοτροφών και, συνεπώς, την αυτάρκειά του σε ζωοτροφές.
Η πρόσθετη παραγωγή μειώνει την αγορά ζωοτροφών και συνεπώς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της μεταφοράς.
Με την καλλιέργεια συνδυασμού βίκου-βρόμης, δεν υπάρχει πρόσθετη κατανάλωση καυσίμων κατά τη σπορά ανά εκτάριο, αυξάνεται όμως η παραγωγή ζωοτροφών. Συνεπώς, η κατανάλωση καυσίμων ανά τόνο ζωοτροφών μειώνεται για τον κτηνοτρόφο. Αυτό πρέπει να αντισταθμιστεί από την πρόσθετη κατανάλωση καυσίμων για τη συγκομιδή. Δεν εντοπίστηκαν πτυχές που να αφορούν την κοινωνική βιωσιμότητα.