Χλαμυδοφίλωση (ενζωοτική αποβολή) μικρών μηρυκαστικών

Είναι λοιμώδης νόσος των μικρών μηρυκαστικών και είναι από τις σημαντικότερες αιτίες αποβολών.

Χαρακτηρίζεται από πλακουντίτιδα και αποβολή ή γέννηση θνησιγενών ή αδύναμων αρνιών ή εριφίων. Ο αιτιολογικός παράγοντας είναι παθογόνος για τους ανθρώπους και μπορεί να προκαλέσει αποβολή σε έγκυες γυναίκες.

ΑΙΤΙΑ

Η νόσος προκαλείται από τον μικροοργανισμό Chlamydiophila abortus της οικογένειας Chlamydiaceae, που περιλαμβάνει τα είδη Chlamydia και Chlamydiophila.

ΜΕΤΑΔΟΣΗ

Η μόλυνση των ζώων γίνεται από το στόμα, ενώ οι αμυγδαλές αποτελούν το πρώτο σημείο πολλαπλασιασμού του μικροοργανισμού, ο οποίος μπορεί να εγκατασταθεί στο έντερο ορισμένων ζώων και να απεκκρίνεται στο περιβάλλον. Ωστόσο δεν έχει διαλευκανθεί η σημασία της λανθάνουσας αυτής μόλυνσης για τη μετάδοση του.

Ο μικροοργανισμός απεκκρίνεται κυρίως με τα επιλόχεια εκκρίματα, τα οποία μπορεί να επιμολύνουν τις θηλές του ζώου, έτσι ώστε θηλυκά αρνιά ή ερίφια που γεννήθηκαν ή θήλασαν από ζώα με πλακουντίτιδα να μολύνονται είτε εντός της μήτρας, είτε κατά το θηλασμό τους. Η μετάδοση με το γάλα αυτό καθεαυτό δε θεωρείται σημαντική.

Στα αρσενικά μπορεί να προκαλέσει ορχίτιδα και κατά την οξέια φάση της λοίμωξης να απεκκρίνεται στο σπέρμα τους. Όμως η αφροδίσια μετάδοση δεν θεωρείται σημαντική για την επιδημιολογία της νόσου.

Οι απαλλαγμένες εκτροφές μολύνονται με την είσοδο μολυσμένων θηλυκών ζώων αντικατάστασης. Κατά τη διάρκεια του οίστρου ή τη στιγμή της αποβολής ή του τοκετού, τα ζώα αυτά απεκκρίνουν το μικροοργανισμό, οπότε μολύνονται τα περισσότερα ζώα. Εάν δεν ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης, στα επόμενα χρόνια μολύνονται κυρίως τα νεαρά ζώα αντικατάστασης.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ

Χαρακτηρίζεται από αποβολή ή πρόωρο τοκετό ή γέννηση θνησιγενών ή αδύναμων αρνιών ή εριφίων. Όταν η νόσος εμφανίζεται για πρώτη φορά σε μια εκτροφή, τότε το ποσοστό των αποβολών μπορεί να φτάσει το 40% - 60%. Την επόμενη χρονιά το ποσοστό αυτό μειώνεται, ενώ στη συνέχεια περιορίζεται στις πρωτόγενες και σε αυτές, που εισάγονται από άλλες εκτροφές.

Το ίδιο πρόβατο δεν αποβάλει τη δεύτερη χρονιά, βέβαια ο πλακούντας του μπορεί να είναι μολυσμένος. Οι αποβολές εμφανίζονται κυρίως στο τελευταίο στάδιο της κύησης (προς τον 4ο και 5ο μήνα της κύησης) και χαρακτηρίζονται από την αποβολή καλά σχηματισμένων εμβρύων, ηλικίας έως 2 εβδομάδων πριν την αναμενόμενη γέννηση τους, ενώ είναι πιθανή και η ταυτόχρονη γέννηση ενός νεκρού αρνιού ή εριφίου και ενός ή περισσοτέρων αδύναμων ή φυσιολογικών νεογέννητων.

Συνήθως τα πρόβατα που μολύνονται στις πρώτες 90 μέρες της κύησης οδηγούνται στην εμφάνιση πλακουντίτιδας και αποβολών, ενώ αυτά που μολύνονται σε προχωρημένη εγκυμοσύνη οδηγούνται σε μόλυνση και των νεογέννητων τους χωρίς αποβολές. Τα πρόβατα που δεν απέβαλαν, μπορεί να αποβάλουν στην επόμενη κυοφορία τους.

Οι προβατίνες πριν την αποβολή συνήθως δεν εμφανίζουν κλινικά συμπτώματα, εκτός ορισμένων ζώων που μπορεί να εμφανίσουν κατάπτωση, αλλά και λίγο έκκριμα από τη γεννητική τους οδό. Γενικά, προκαλείται πλακουντίτιδα και επακόλουθη νέκρωση του πλακούντα, η οποία αρχικά είναι εντοπισμένη, προοδευτικά όμως εξαπλώνεται στο μεγαλύτερο τμήμα του.

Παρατηρείται οίδημα και πάχυνση των μεσοκοτυληδόνιων περιοχών με συσσώρευση ροδόχρωμου εξιδρώματος, ενώ σημειώνεται ότι δεν προσβάλλεται ο πλακούντας σε όλη την έκταση του, ο δε βαθμός νέκρωσης και η έκταση της φλεγμονής ποικίλλει κατά τμήματα. Ακόμα, μικρής έκτασης φλεγμονή αναπτύσσεται στο ενδομήτριο.

Μετά την αποβολή παρατηρείται συνήθως για αρκετές μέρες έξοδος σκουρόχρωμου κολπικού εκκρίματος, περιστασιακά ανάπτυξη μητρίτιδας, ενώ σπάνια κατακράτηση εμβρυικών υμένων. Αντίθετα, στις αίγες παρατηρούνται συχνά κατακράτηση εμβρυικών υμένων και μητρίτιδα και όλα τα συμπτώματα είναι πιο βαριά.

Η μετέπειτα αναπαραγωγική δραστηριότητα των θηλυκών ζώων δεν επηρεάζεται, ωστόσο είναι αυτά που μπορούν να αποβάλλουν το μικροοργανισμό από τη γεννητική οδό κατά τη διάρκεια των επόμενων οίστρων και τοκετών διασπείροντας έτσι τη μόλυνση.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Αρχικά, λαμβάνονται γενικά μέτρα υγειονομικής προστασίας, τα οποία αποσκοπούν στον περιορισμό της μόλυνσης στα υγιή ζώα. Έπειτα, χορηγείται οξυτετρακυκλίνη μακράς δράσης σε δόση 20mg ανά κιλό σωματικού βάρους σε όλα τα έγκυα ζώα της εκτροφής και επάνηληψη της χορήγησης σε διαστήματα 2 - 3 εβδομάδων μέχρι να ολοκληρωθεί η περίοδος των τοκετών, ενώ στα ζώα που απέβαλαν δεν χρειάζεται να γίνει κάποια θεραπεία, προληπτικά μπορούν να απομονωθούν.

Η αγωγή είναι πολύ αποτελεσματική και συμβάλλει στον περιορισμό της καταστροφής του πλακούντα των έγκυων ζώων και του θανάτου των εμβρύων τους, ωστόσο ιδιαίτερα τις πρώτες μέρες μετά τη χορήγηση κάποια ζώα μπορεί να αποβάλλουν.

ΠΡΟΛΗΨΗ

Αρχικά, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ζώα που απέβαλαν, έχουν ισχυρή ανοσία και δεν θα έχουν πρόβλημα στην επόμενη κύηση, αλλά παρόλα αυτά πρέπει να προστατευτούν άλλα ζώα που είναι ευαίσθητα.

Η προστασία τους μπορεί να γίνει με δυο τρόπους:

Επαναλαμβανόμενη χορήγηση οξυτετρακυκλίνης μακράς διάρκειας σε όσα έγκυα ζώα δεν απέβαλαν την προηγούμενη περίοδο. Η αγωγή πρέπει να εφαρμόζεται πρώτη φορά 120 ημέρες μετά την είσοδο των αρσενικών στα θηλυκά και επάνηληψη της χορήγησης σε διαστήματα 2 - 3 εβδομάδων μέχρι να ολοκληρωθεί η περίοδος των τοκετών. Η αγωγή πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, αφού τα ευπαθή ζώα μπορούν να μολυνθούν και να αποβάλουν οποτεδήποτε.
Εμβολιασμός των ευπαθών ζώων είτε με εμβόλιο μειωμένης λοιμογόνου δύναμης, είτε με αδρανοποιημένο εμβόλιο προκειμένου να επιτευχθεί αποτελεσματική ανοσοπροφύλαξη των ζώων. Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται 4 εβδομάδες πριν την έναρξη των οχειών. Το εμβόλιο μειωμένης λοιμογόνου δύναμης παρέχει αποτελεσματική προστασία για μεγάλο χρονικό διάστημα (τουλάχιστον 3 έτη), οπότε στα επόμενα χρόνια απαιτείται ο εμβολιασμός μόνο των ζώων, που εισέρχονται στην αναπαραγωγική διαδικασία για πρώτη φορά στη συγκεκριμένη εκτροφή, δηλαδή σε ζώα που γεννήθηκαν στην εκτροφή ή σε ζώα που αγοράστηκαν. Το αδρανοποιημένο εμβόλιο παρέχει αποτελεσματική προστασία μόνο για 1 χρόνο, οπότε απαιτείται ετήσιος επανεμβολιασμός όλων των ζώων.

ΠΗΓΕΣ