Μελέτη στήριξης της αξιολόγησης εξετάζει τον βαθμό στον οποίο τα καθεστώτα στήριξης ενίσχυσαν την παραγωγικότητα και τη διαφοροποίηση της γεωργίας.
Τα καθεστώτα στήριξης της γεωργίας στις εξόχως απόκεντρες περιοχές της (POSEI) και στα μικρά νησιά του Αιγαίου (ΑΟΕ) αποτελούν σημαντικές πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην ενίσχυση της γεωργικής βιωσιμότητας και της οικονομικής ανάπτυξης σε αυτά τα μοναδικά εδάφη.
Δεδομένου ότι οι περιφέρειες αυτές αντιμετωπίζουν διακριτές προκλήσεις λόγω της γεωγραφικής τους απομόνωσης, η ΕΕ έχει εφαρμόσει ειδικά προσαρμοσμένα καθεστώτα στήριξης, τα οποία οδήγησαν στην εφαρμογή προγραμμάτων στήριξης από τα κράτη μέλη προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ειδικές ανάγκες τους.
Η «Μελέτη στήριξης της αξιολόγησης των καθεστώτων στήριξης της γεωργίας της ΕΕ στις εξόχως απόκεντρες περιοχές (POSEI) και στα μικρά νησιά του Αιγαίου (ΑΟΕ)» μόλις δημοσιεύθηκε και παρέχει πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τη συνοχή αυτών των πρωτοβουλιών.
Το πρόγραμμα POSEI αποτελεί μέρος της συνολικής στρατηγικής προσέγγισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες κατά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020. Απευθύνεται πρωτίστως στις εξόχως απόκεντρες περιοχές της ΕΕ (συμπεριλαμβανομένων των νησιών στον Ατλαντικό, τον Ινδικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό, όπως η Γαλλική Γουαδελούπη, η Γαλλική Γουιάνα, η Μαρτινίκα, η Ρεϋνιόν, ο Άγιος Μαρτίνος και η Μαγιότ, οι πορτογαλικές Αζόρες και η Μαδέρα και οι ισπανικές Κανάριοι Νήσοι). Οι περιοχές αυτές αντιμετωπίζουν περιορισμούς όπως η μεγάλη απόσταση, οι μικρές εκτάσεις γης και οι κλιματικοί περιορισμοί, οι οποίοι παρεμποδίζουν τη γεωργική παραγωγικότητα. Μέσω του POSEI, η ΕΕ παρέχει χρηματοδοτική συνδρομή για την αντιστάθμιση του πρόσθετου κόστους που συνεπάγεται η γεωργική παραγωγή και διευκολύνει την πρόσβαση των τοπικών προϊόντων στην αγορά.
Ομοίως, το καθεστώς στήριξης των ΑΟΕ επεκτείνει τη βοήθεια στα μικρά νησιά του Αιγαίου, αντιμετωπίζοντας τις γεωγραφικές προκλήσεις τους, όπως η ξηρασία, η περιορισμένη αρόσιμη γη και ο κατακερματισμός των αγορών. Προσφέροντας χρηματοδοτική βοήθεια, τεχνική βοήθεια και στήριξη της αγοράς, το ΑΟΕ αποσκοπεί στην ενίσχυση της γεωργικής ανταγωνιστικότητας και στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η μελέτη αξιολόγησης αποκαλύπτει ότι το POSEI έχει διαδραματίσει καίριο ρόλο στη διατήρηση της γεωργικής δραστηριότητας, στη διατήρηση των αγροτικών μέσων διαβίωσης και στην ενίσχυση της οικονομικής ανθεκτικότητας στις περιοχές αυτές. Επίσης, από την αξιολόγηση προκύπτει ότι το ΑΟΕ έχει συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση των γεωργικών υποδομών, στον εκσυγχρονισμό των γεωργικών πρακτικών και στη διαφοροποίηση των τοπικών οικονομιών, προωθώντας έτσι την κοινωνικοοικονομική σταθερότητα στις εν λόγω νησιωτικές κοινότητες.
Πέρα από τα γεωργικά αποτελέσματα, η αξιολόγηση διερευνά τις ευρύτερες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις των καθεστώτων στήριξης, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας θέσεων εργασίας, της δημιουργίας εισοδήματος και της αγροτικής ανάπτυξης. Αναλύει την αποτελεσματικότητα των μέτρων που αποσκοπούν στην ενίσχυση των τοπικών οικονομιών και στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου στις περιοχές αυτές.
Με βάση τα πορίσματα της αξιολόγησης, η μελέτη διατυπώνει εφαρμόσιμες συστάσεις για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο. Οι συστάσεις αυτές αποσκοπούν στην ενίσχυση του αντικτύπου και της βιωσιμότητας των καθεστώτων γεωργικής στήριξης, διασφαλίζοντας παράλληλα την ευθυγράμμιση με ευρύτερους στόχους πολιτικής της ΕΕ, όπως τα στρατηγικά σχέδια της ΚAΠ, η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ και η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο».
Τα πορίσματα της μελέτης στήριξης της αξιολόγησης αναμένεται να τροφοδοτήσουν τις μελλοντικές αποφάσεις πολιτικής και τις χρηματοδοτήσεις, εστιάζοντας στη βελτιστοποίηση της αποτελεσματικότητας και του αντίκτυπου των μέτρων στήριξης της γεωργίας στις εν λόγω περιφέρειες.
"Η μελέτη καλύπτει τέσσερα κράτη μέλη (Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα), πέντε προγράμματα (οι Αζόρες και η Μαδέρα έχουν διαφορετικά προγράμματα) και έναν τεράστιο αριθμό νησιών με διαφορετικά πλαίσια, επομένως η κύρια πρόκληση ήταν η συγκέντρωση αξιόπιστων και ομοιογενών ποσοτικών πληροφοριών. Αυτό ισχύει ιδίως για την ανάλυση των δαπανών που συνδέονται με την υλοποίηση και την παρακολούθηση του εν λόγω καθεστώτος από τις διαχειριστικές αρχές και τους δικαιούχους. Ωστόσο, η προσέγγιση περιπτωσιολογικής μελέτης της μεθόδου, με συνεντεύξεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη και εις βάθος ανάλυση των προγραμμάτων, παρέχει σχετικές ποιοτικές πληροφορίες στην ανάλυση, οι οποίες επιτρέπουν την εξαγωγή συμπερασμάτων".
Pauline Camus, από το Oreade-Breche, συντονίστρια και μία από τους συγγραφείς της μελέτης υποστήριξης της αξιολόγησης
