Για να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι της ΕΕ, οι προσπάθειες μείωσης των εκπομπών θα πρέπει να συμπληρωθούν με μέτρα για την απομάκρυνση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.
Η κλιματική αλλαγή είναι ήδη πραγματικότητα, ωστόσο τα μέτρα που λαμβάνονται τώρα, μπορούν να καταστήσουν εφικτό τον περιορισμό των συνέπειών της.Όπως προβλέπει η Συμφωνία του Παρισιού για την παγκόσμια δράση για το κλίμα, η ΕΕ έχει δεσμευτεί να επιδιώξει τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Ευρωπαϊκή νομοθεσία για το κλίμα θέτει έναν δεσμευτικό στόχο για καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050.
Το κύριο εργαλείο για την επίτευξη μηδενικών εκπομπών είναι η ταχεία μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και η ΕΕ έχει σημειώσει πρόοδο ως προς αυτό. Ωστόσο, η απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα θα είναι απαραίτητη για τη συμπλήρωση των περικοπών των εκπομπών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι σε ορισμένους τομείς, όπως η γεωργία, η παραγωγή τσιμέντου και χάλυβα ή οι αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές, είναι δύσκολο να επιτευχθεί ο στόχος των μηδενικών εκπομπών.
Η ΕΕ εργάζεται σε ένα σύστημα πιστοποίησης για να διασφαλίσει ότι τυχόν αφαιρέσεις άνθρακα στην ΕΕ αποφέρουν σαφές όφελος για το κλίμα. Στόχος είναι επίσης να αποτραπεί η προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας.
Τι είναι η απορρόφηση άνθρακα
- Η απορρόφηση άνθρακα είναι μια σειρά δραστηριότητων που αφαιρούν και αποθηκεύουν διαρκώς διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να γίνει αυτό, μεταξύ αυτών:
- Μόνιμη αποθήκευση (ο άνθρακας δεσμεύεται απευθείας στον αέρα και αποθηκεύεται σε σταθερή μορφή)
- Εκτροφή άνθρακα, δηλαδή δραστηριότητες που ενισχύουν τη δέσμευση άνθρακα σε εδάφη και δάση (π.χ. αποκατάσταση δασών, διαχείριση τυρφώνων και υγροτόπων)
- Αποθήκευση άνθρακα σε προϊόντα (π.χ. ο άνθρακας που δεσμεύεται από τα δέντρα αποθηκεύεται σε κατασκευές με βάση το ξύλο)
Πλαίσιο πιστοποίησης ΕΕ για την απορρόφηση άνθρακα
Για να ενθαρρύνει και να επιταχύνει την ανάπτυξη αποτελεσματικών, υψηλής ποιότητας δραστηριοτήτων απορρόφηση άνθρακα στην ΕΕ, η Επιτροπή πρότεινε τον Νοέμβριο του 2022 τη θέσπιση ενός συστήματος πιστοποίησης σε επίπεδο ΕΕ.
Η πιστοποίηση θα διασφάλιζε ότι οι δραστηριότητες απορρόφησης άνθρακα μετρώνται με ακρίβεια, θα αποθηκεύει τον άνθρακα για όσο το δυνατόν περισσότερο και θα αποφέρει οφέλη σε άλλους περιβαλλοντικούς στόχους (ή τουλάχιστον δεν εμποδίζει) άλλους, όπως η βιοποικιλότητα, η μηδενική ρύπανση ή η κυκλική οικονομία.
Η εναρμονισμένη πιστοποίηση θα βοηθούσε στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και θα κατευθύνει τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων απορρόφησης άνθρακα τόσο από δημόσιες όσο και από ιδιωτικές πηγές.
Η θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένα τονίσει ότι θεωρεί τη μείωση των εκπομπών ως τον κύριο δρόμο προς την κλιματική ουδετερότητα και ότι η απομάκρυνση του άνθρακα είναι ένας τρόπος συμπλήρωσης αυτών των προσπαθειών.
Η Περιβαλλοντική Επιτροπή του Κοινοβουλίου ενέκρινε τον Οκτώβριο του 2023 το σύστημα πιστοποίησης απορρόφησης άνθρακα. Οι ευρωβουλευτές του περιβάλλοντος πρότειναν τη δημιουργία ενός «μητρώου της Ένωσης», για να διασφαλιστεί η διαφάνεια του συστήματος, η ενημέρωση του κοινού και η αποφυγή του κινδύνου απάτης και διπλής καταμέτρησης της απορρόφησης άνθρακα.
Επόμενα βήματα
Το Κοινοβούλιο θα ψηφίσει επί της πρότασης κατά τη διάρκεια της Ολομέλειας του Νοεμβρίου, μετά την οποία θα είναι έτοιμο να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο.
