Η ΕΕ δίνει το πράσινο φως για την επικύρωση της τροποποίησης του Κιγκάλι στο πρωτόκολλο του Μόντρεαλ.
Στις 17 Ιουλίου, το Συμβούλιο εξέδωσε απόφαση για τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της τροποποίησης του Κιγκάλι στο πρωτόκολλο του Μόντρεαλ που θα εξασφαλίσει την προστασία του κλίματος από τα ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου υδροφθοράνθρακες (HFC).
Με την απόφαση αυτή, η ΕΕ είναι έτοιμη για την επίσημη επικύρωση και εξέφρασε τη σταθερή της αποφασιστικότητα να πρωτοστατήσει στις παγκόσμιες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Σκοπός της τροποποίησης του Κιγκάλι, που συμφωνήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2016, είναι να επιτευχθεί συνολική μείωσητης κατανάλωσης και της παραγωγής HFC. Μολονότι τα αέρια του θερμοκηπίου δεν καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος, η απελευθέρωσή τους στην ατμόσφαιρα συμβάλλει στην αλλαγή του κλίματος και έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
Η άμεση λήψη μέτρων για τη μείωση των εκπομπών HFC είναι ουσιαστικής σημασίας. Η εφαρμογή αυτής της τροποποίησης αναμένεται να αποτρέψει την άνοδο της θερμοκρασίας έως 0,5° βαθμούς Κελσίου έως τα τέλη του αιώνα, πράγμα που συμβάλλει θετικά στην επίτευξη των στόχων της συμφωνίας των Παρισίων.
«Οι HFC είναι χιλιάδες φορές πιο επιβλαβείς για το κλίμα από το διοξείδιο του άνθρακα. Αισθάνομαι μεγάλη ικανοποίηση για τη σημερινή απόφαση να είμαστε μεταξύ των πρώτων που επικυρώνουν την τροποποίηση του Κιγκάλι για τη μείωση αυτών των αερίων και να συνεχίσουμε την απαρασάλευτη δέσμευσή μας για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος. Αυτό είναι ένα ζήτημα όπου η διεθνής συνεργασία είναι ζωτικής σημασίας. Λαμβάνοντας το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ ως υπόδειγμα, η ΕΕ είναι έτοιμη να αγωνιστεί ώστε η τροποποίηση αυτή να στεφθεί επίσης με επιτυχία.»
Siim Kiisler, Υπουργός Περιβάλλοντος της Δημοκρατίας της Εσθονίας
Οι υδροφθοράνθρακες (HFC) βρίσκονται σε εξοπλισμό και προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή μας ζωή, όπως τα ψυγεία, οι κλιματιστικές συσκευές, οι αφροί και τα σπρέι. Αντικατέστησαν τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος, κυρίως χλωροφθοράνθρακες (CFC).
Υλοποίηση σε επίπεδο ΕΕ
Η τροποποίηση του Κιγκάλι καθορίζει ορισμένα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από τα συμβαλλόμενα μέρη του πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ, σύμφωνα με την οικονομική και κοινωνική τους ανάπτυξη, ώστε να μειωθεί σταδιακά η χρήση των HFC. Τα κράτη μέλη της ΕΕ, όπως και άλλες ανεπτυγμένες χώρες, οφείλουν να αρχίσουν τις πρώτες μειώσεις το 2019.
Ωστόσο, η ΕΕ έχει λάβει εγκαίρως μέτρα και βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της εφαρμογής των μέτρων. Ο κανονισμός που εκδόθηκε το 2014 για τα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου επέτρεψε στην ΕΕ να αρχίσει ήδη τη σταδιακή κατάργηση των HFC το 2015. Ο κανονισμός αυτός θα πρέπει να αναθεωρηθεί χάριν συμμόρφωσης με την τροποποίηση του Κιγκάλι πέραν του 2030.
Έως τότε, η υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ μπορεί να εξακολουθήσει να ισχύει. Αυτή, πράγματι, όχι μόνο πληροί τις υποχρεώσεις του πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ, αλλά προβλέπει επίσης ένα αυστηρότερο χρονοδιάγραμμα σταδιακής κατάργησης σε σύγκριση με τα μέτρα που πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή στο πλαίσιο της νέας τροποποίησης.
Χρονοδιάγραμμα και επόμενα βήματα
Στις 2 Φεβρουαρίου 2017, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την έγκριση της σύναψης της τροποποίησης του Κιγκάλι. Το Συμβούλιο συμφώνησε να συνάψει την τροποποίηση και να αρχίσει τη διαδικασία επικύρωσης στις 11 Μαΐου 2017. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσε κατόπιν την επίσημη έγκρισή του κατά τη σύνοδο της ολομέλειας στις 5 Ιουλίου.
Η σημερινή απόφαση του Συμβουλίου αρχίζει να ισχύει αμέσως μετά την έκδοσή της. Η ΕΕ οφείλει πλέον να καταθέσει επισήμως στον ΟΗΕ τη δήλωση αρμοδιότητας μαζί με το έγγραφο επικύρωσης της τροποποίησης του Κιγκάλι.
Τα κράτη μέλη ακολουθούν επί του παρόντος τις αντίστοιχες διαδικασίες επικύρωσης, δεδομένου ότι πρέπει επίσης να λάβουν την έγκριση των εθνικών τους κοινοβουλίων.
Η τροποποίηση θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2019 αφού επικυρωθεί από τουλάχιστον 20 κράτη ή οργανισμούς περιφερειακής οικονομικής ολοκλήρωσης που είναι συμβαλλόμενα μέρη του πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ. Εάν το όριο αυτό δεν επιτευχθεί έως τότε, η τροποποίηση θα τεθεί σε ισχύ την 90ή ημέρα από την ημερομηνία κατά την οποία θα έχει τελικά εκπληρωθεί η προϋπόθεση αυτή.
Ιστορικό - Τροποποίηση του Κιγκάλι και πρωτόκολλο του Μόντρεαλ
Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της είναι από μακρού υπερασπιστές της προστασίας του κλίματος. Είναι συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης της Βιέννης για την προστασία της στιβάδας του όζοντος, του πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ για τη σταδιακή κατάργηση της παραγωγής και χρήσης ουσιών που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος και έχουν εγκρίνει τις τέσσερις προηγούμενες τροποποιήσεις του ώστε να περιληφθούν στο ρυθμιστικό πεδίο εφαρμογής του και άλλες χημικές ουσίες που δεν καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος και ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή.
Τα 197 συμβαλλόμενα μέρη, μεταξύ των οποίων η ΕΕ και τα κράτη μέλη της, επέδειξαν εκπληκτική αποφασιστικότητα στην υλοποίηση του πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ μετά τη σχετική συμφωνία του 1987 και, κατά συνέπεια, η αποκατάσταση της στιβάδας του όζοντος είναι σε εξέλιξη και προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί έως τα μέσα του αιώνα που διανύουμε.
Υπό το φως της επιτυχίας αυτής, το πρωτόκολλο έχει τροποποιηθεί για πέμπτη φορά για τη μείωση των εκπομπών HFC. Η τροποποίηση αυτή εγκρίθηκε κατά την 28η Διάσκεψη των Μερών που πραγματοποιήθηκε από τις 10 έως τις 15 Οκτωβρίου 2016 στο Κιγκάλι (Ρουάντα).
Σύμφωνα με τις διατάξεις της, οι ανεπτυγμένες χώρες θα είναι οι πρώτες που θα αρχίσουν αυτή τη διαδικασία σταδιακής μείωσης το 2019. Τα μέτρα είναι πιο ευέλικτα για τους υπόλοιπους. Για τις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες τα πρώτα μέτρα για να μειωθούν η παραγωγή και η κατανάλωση των εν λόγω αερίων θερμοκηπίου θα ληφθούν το 2029, ενώ για τα υπόλοιπα αναπτυσσόμενα μέρη τα πρώτα μέτρα προβλέπονται μόλις για το 2032.
