Στις 28 Ιουνίου 2017, η μαλτέζικη Προεδρία και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξαν σε προκαταρκτική συμφωνία σχετικά με την αναθεώρηση των υφιστάμενων κανόνων της ΕΕ σχετικά με τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων.
Η συμφωνηθείσα ρύθμιση καθιερώνει πιο σύγχρονους και ενιαίους κανόνες σε ολόκληρη την ΕΕ προκειμένου να ενθαρρυνθεί η βιώσιμη ανάπτυξη της βιολογικής παραγωγής στην ΕΕ. Οι νέοι κανόνες αποσκοπούν επίσης στην εξασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού για τους γεωργούς και τους φορείς εκμετάλλευσης, στην πρόληψη της απάτης και των αθέμιτων πρακτικών και στη τόνωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στα βιολογικά προϊόντα.
Η πολυαναμενόμενη συμφωνία συνάπτεται μετά από τρία χρόνια εντατικών διαπραγματεύσεων και θα πρέπει να εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο.
Οι βιολογικές καλλιέργειες έχουν υπερδιπλασιαστεί κατά την τελευταία δεκαετία και κάθε χρόνο μετατρέπονται 500.000 εκτάρια γης σε εκτάσεις βιολογικής παραγωγής. Ωστόσο, το νομοθετικό πλαίσιο δεν κατόρθωσε να συμβαδίσει με αυτήν την επέκταση της αγοράς και εξακολουθεί να περιλαμβάνει διαφορετικές πρακτικές και παρεκκλίσεις.
Οι νέοι κανόνες:
- θα διευκολύνουν τη ζωή των βιοκαλλιεργητών με την ενίσχυση της νομικής σαφήνειας και θα καταστήσουν δυνατή την περαιτέρω εναρμόνιση και απλούστευση των κανόνων παραγωγής. Ορισμένες προηγούμενες εξαιρέσεις και παρεκκλίσεις θα καταργηθούν σταδιακά με την επιφύλαξη των σχετικών εκθέσεων της Επιτροπής.
- θα τονώσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών μέσω της ενίσχυσης του συστήματος ελέγχου. Τα προληπτικά μέτρα και μέτρα προφύλαξης έγιναν σαφέστερα και πιο αυστηρά (π.χ. όσον αφορά τους ρόλους και τις αρμοδιότητες των διαφόρων οργάνων ελέγχου). Ο νέος κανονισμός εισάγει ελέγχους σε εμπόρους λιανικής πώλησηςκαι μια προσέγγιση των ελέγχων βασισμένη στους κινδύνους, μειώνοντας έτσι τον διοικητικό φόρτο για τους οικονομικούς φορείς εν γένει και για τις ΜΜΕ ειδικότερα. Τους ειδικούς ελέγχους στον τομέα της βιολογικής γεωργίας θα συμπληρώσουν οι προσφάτως θεσπισθέντες κανόνες για τους επίσημους ελέγχους σε όλη την αγροδιατροφική αλυσίδα.
- θα καταστήσουν περισσότερο ισότιμο τον ανταγωνισμό μεταξύ των προϊόντων της ΕΕ και των εισαγωγών. Το «σύστημα συμμόρφωσης» θα αποτελέσει τον κανόνα όσον αφορά την αναγνώριση των ιδιωτικών οργανισμών ελέγχου σε τρίτες χώρες. Αυτό σημαίνει ότι οι εν λόγω φορείς θα πρέπει να συμμορφώνονται προς τους ενωσιακούς κανόνες παραγωγής και ελέγχου όταν αποφασίζουν κατά πόσον ένα προϊόν που θα εξαχθεί στην αγορά της ΕΕ είναι βιολογικό ή όχι. Επιπλέον, η ανάπτυξη νέων εμπορικών συμφωνιών με τρίτες χώρες θα επιτρέψει στους φορείς εκμετάλλευσης της ΕΕ να επωφεληθούν των νέων ευκαιριών που παρέχει η αγορά εκτός της Ευρώπης.
- θα διευρύνουν το πεδίο εφαρμογής των κανόνων βιολογικής παραγωγής ώστε να καλύπτεται μεγαλύτερη ποικιλία προϊόντων (π.χ. αλάτι, φελλός, κερί από μέλισσες, ματέ, αμπελόφυλλα, καρδιές φοινίκων), καθώς και των πρόσθετων κανόνων παραγωγής (π.χ. για τα ελάφια, τους λαγούς και τα πουλερικά).
- θα στηρίξουν τους μικροκαλλιεργητές, καθιερώνοντας ένα νέο σύστημα ομαδικής πιστοποίησης. Αυτό θα καταστήσει ευκολότερη για τους μικροκαλλιεργητές τη στροφή προς τη βιολογική γεωργία, μειώνοντας τις δαπάνες ελέγχου και πιστοποίησης, καθώς και τη σχετική διοικητική επιβάρυνση.
- θα παράσχουν μια πιο ομοιόμορφη προσέγγιση όσον αφορά τα φυτοφάρμακα. Ο νέος κανονισμός εναρμονίζει τα μέτρα προφύλαξης, αυξάνοντας έτσι την ασφάλεια δικαίου. Ταυτόχρονα, παρέχει περισσότερη ευελιξία όσον αφορά τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν κατά της παρουσίας μη επιτρεπόμενων ουσιών, προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη οι διαφορετικές καταστάσεις στα διάφορα κράτη μέλη. Αυτό σημαίνει ότι οι χώρες που έχουν ήδη θεσπίσει εθνικούς κανόνες για τον καθορισμό των κατώτατων ορίων για τις μη επιτρεπόμενες ουσίες θα έχουν τη δυνατότητα να τα διατηρήσουν. Τέσσερα έτη μετά την έναρξη ισχύος των νέων κανόνων, η Επιτροπή θα υποβάλει έκθεση στην οποία θα αξιολογούνται οι εθνικοί κανόνες και πρακτικές στον τομέα και θα μπορεί, επίσης, να υποβάλει νομοθετική πρόταση για την περαιτέρω εναρμόνιση των κανόνων που αφορούν τα κατώτατα όρια για τις μη επιτρεπόμενες ουσίες.
- θα καταργήσουν σταδιακά τις παρεκκλίσεις για την παραγωγή σε οριοθετημένα πλαίσια σε θερμοκήπια. Οι γεωργοί που χρησιμοποιούν οριοθετημένα πλαίσια σε θερμοκήπια μέχρι τις 28 Ιουνίου 2017 στη Δανία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία θα μπορούν να συνεχίσουν την πρακτική αυτή για 10 έτη. Εν τω μεταξύ, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τη συμβατότητα της εν λόγω πρακτικής προς τις αρχές της βιολογικής παραγωγής και υπό το φως των αποτελεσμάτων αυτής της ανάλυσης, ενδεχομένως να υποβάλει νομοθετική πρόταση.
Τα επόμενα βήματα
Εκκρεμεί η έγκριση της σημερινής συμφωνίας από το Συμβούλιο της Ειδικής Επιτροπής Γεωργίας (ΕΕΓ). Μετά από τη διεξοδική νομική και τεχνική αναθεώρηση του κειμένου και την επίσημη έγκριση από το Συμβούλιο, η νέα νομοθεσία θα υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για ψηφοφορία σε πρώτη ανάγνωση και στο Συμβούλιο για τελική έγκριση.
Οι νέοι κανονισμοί θα εφαρμόζονται από 1ης Ιουλίου 2020.
