Ερωτήσεις και απαντήσεις - Ακόμη πιο φιλόδοξοι στόχοι για τον κανονισμό της ΕΕ σχετικά με τον επιμερισμό των προσπαθειών και την ενίσχυση των φυσικών καταβοθρών άνθρακα.
Ποιοι είναι οι νέοι στόχοι του κανονισμού για τον επιμερισμό των προσπαθειών και ποιοι τομείς καλύπτονται;
Ο κανονισμός για τον επιμερισμό των προσπαθειών (ESR) θέτει στόχους μείωσης των εκπομπών για την ΕΕ και τα επιμέρους κράτη μέλη σε ευρύ φάσμα τομέων. Καλύπτει τις εγχώριες μεταφορές (εξαιρουμένων των αεροπορικών), τα κτίρια, τη γεωργία, τη μικρή βιομηχανία και τα απόβλητα. Συνολικά, οι εκπομπές που καλύπτονται από τον επιμερισμό των προσπαθειών αντιπροσωπεύουν περίπου το 60 % των συνολικών εγχώριων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ.
Ο αναθεωρημένος κανονισμός απαιτεί από την ΕΕ να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στους τομείς αυτούς τουλάχιστον κατά 40%, συγκριτικά με τα επίπεδα του 2005, έως το 2030. Πρόκειται για σημαντική αύξηση σε σχέση με τον προηγούμενο στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 29%.
Τα περισσότερα κράτη μέλη θα έχουν αυξημένους εθνικούς στόχους στο πλαίσιο του αναθεωρημένου κανονισμού (η Μάλτα αποτελεί τη μοναδική εξαίρεση). Οι στόχοι μείωσης των εκπομπών κυμαίνονται πλέον από -10% (Βουλγαρία) έως -50% (Δανία, Γερμανία, Λουξεμβούργο, Φινλανδία και Σουηδία). Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι εθνικοί στόχοι όπως ορίστηκαν το 2018, όταν εκδόθηκε για πρώτη φορά ο κανονισμός για τον επιμερισμό των προσπαθειών (στήλη 1), καθώς και οι πιο φιλόδοξοι νέοι στόχοι μετά την αναθεώρηση του κανονισμού το 2023 (στήλη 2).
ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 4 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1 Μειώσεις εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου των κρατών μελών το 2030 σε σχέση με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά το έτος 2005 σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 3. Στήλη 1 Στήλη 2 Βέλγιο -35 % -47 % Βουλγαρία -0 % -10 % Τσεχία -14 % -26 % Δανία -39 % -50 % Γερμανία -38 % -50 % Εσθονία -13 % -24 % Ιρλανδία -30 % -42 % Ελλάδα -16 % -22,7 % Ισπανία -26 % -37,7 % Γαλλία -37 % -47,5 % Κροατία -7 % -16,7 % Ιταλία -33 % -43,7 % Κύπρος -24 % -32 % Λετονία -6 % -17 % Λιθουανία -9 % -21 % Λουξεμβούργο -40 % -50 % Ουγγαρία -7 % -17,7 % Μάλτα -19 % -19 % Κάτω Χώρες -36 % -48 % Αυστρία -36 % -48 % Πολωνία -7 % -17,7 % Πορτογαλία -17 % -28,7 % Ρουμανία -2 % -12,7 % Σλοβενία -15 % -27 % Σλοβακία -12 % -22,7 % Φινλανδία -39 % -50 % Σουηδία -40 % -50 %Ποιοι είναι οι νέοι στόχοι του κανονισμού για τις δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας;
Ο αναθεωρημένος κανονισμός για τις δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας (LULUCF) αυξάνει τον στόχο της ΕΕ όσον αφορά τις καθαρές απορροφήσεις άνθρακα από φυσικές καταβόθρες σε 310 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου CO2 έως το 2030. Η νομοθεσία θέτει φιλόδοξους και δίκαιους στόχους για κάθε κράτος μέλος όσον αφορά την ενίσχυση των καθαρών απορροφήσεων και την αντιστροφή της γενικής πτωτικής τάσης των καταβοθρών άνθρακα στην ΕΕ.
Τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για τη φροντίδα και την επέκταση των καταβοθρών άνθρακα με σκοπό να επιτύχουν τον νέο στόχο της ΕΕ. Τα κράτη μέλη έχουν στη διάθεσή τους πολλά μέτρα για να βελτιώσουν τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τη γη, στα οποία περιλαμβάνονται η βιώσιμη διαχείριση των δασών ή η επανύγρανση των τυρφώνων, και θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα στρατηγικά τους σχέδια στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ), ώστε να αντικατοπτρίζουν την υψηλότερη φιλοδοξία για τον τομέα της γης. Τα ταμεία της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα LIFE, παρέχουν χρηματοδοτική στήριξη για τη δράση για το κλίμα στη γεωργία και τη δασοπονία.
Ο κανονισμός απλουστεύει τους υφιστάμενους κανόνες και βελτιώνει την ποιότητα της παρακολούθησης, της υποβολής εκθέσεων και της επαλήθευσης των εκπομπών και των απορροφήσεων, με τη χρήση ακριβέστερης παρακολούθησης δεδομένων, όπως τα γεωγραφικά δεδομένα και η τηλεπισκόπηση. Από το 2021 έως το 2025, οι εθνικοί στόχοι ευθυγραμμίζονται με τη λεγόμενη δέσμευση για «μη επιβάρυνση» σχετικά με τη διατήρηση των σημερινών επιπέδων καταβοθρών άνθρακα.
Σε μια δεύτερη φάση από το 2026 έως το 2030, ο στόχος καθαρής απορρόφησης της ΕΕ θα αυξηθεί σε 310 Mt ισοδύναμου CO2, γεγονός που θα θέσει την ΕΕ σε τροχιά κλιματικής ουδετερότητας το 2050. Κάθε κράτος μέλος θα συνεισφέρει δίκαιο μερίδιο, με τον στόχο να κατανέμεται μεταξύ τους με βάση τα πρόσφατα επίπεδα απορροφήσεων ή εκπομπών και τη δυνατότητα περαιτέρω αύξησης των απορροφήσεων.
Πώς διασταυρώνονται αυτές οι νομοθετικές πράξεις και ποιες δυνατότητες ευελιξίας υπάρχουν για τα κράτη μέλη;
Ο κανονισμός για τον επιμερισμό των προσπαθειών συνδέεται άμεσα με τον κανονισμό για τις δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας. Στους κανόνες επιμερισμού των προσπαθειών και LULUCF ενσωματώνονται ορισμένες δυνατότητες ευελιξίας για να διευκολυνθεί η επίτευξη των αντίστοιχων στόχων. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, η υπερκάλυψη στον τομέα του επιμερισμού των προσπαθειών (μείωση περισσότερων εκπομπών από ό,τι απαιτείται) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιστάθμιση υπερβολικών εκπομπών στον τομέα LULUCF και αντίστροφα. Ο κανονισμός για τον επιμερισμό των προσπαθειών επιτρέπει επίσης σε εννέα κράτη μέλη να επιλέξουν να χρησιμοποιήσουν περιορισμένη ποσότητα δικαιωμάτων ΣΕΔΕ για την αντιστάθμιση των εκπομπών στους τομείς επιμερισμού των προσπαθειών. Αυτά τα δικαιώματα ΣΕΔΕ της ΕΕ θα αφαιρεθούν από τις ποσότητες που θα εκπλειστηριαστούν από τις εθνικές αρχές για τους τομείς που καλύπτονται από το ΣΕΔΕ, γεγονός που σημαίνει ότι οι μειώσεις των εκπομπών θα μετατοπιστούν από τον έναν οικονομικό τομέα στον άλλο.
Για να διασφαλιστεί η παρακολούθηση και η συμμόρφωση, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να υποβάλλουν ετήσιες εκθέσεις σχετικά με τις εκπομπές τους στους τομείς επιμερισμού των προσπαθειών και LULUCF. Η Επιτροπή αξιολογεί και υποβάλλει ετησίως έκθεση σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται ως προς την επίτευξη των στόχων. Εάν ένα κράτος μέλος δεν ακολουθεί σωστή πορεία, θα πρέπει να υποβάλει κατάλληλο σχέδιο δράσης στην Επιτροπή.
Η αποκατάσταση της φύσης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη, με τη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, καθώς και στον μετριασμό των επιπτώσεων των ολοένα και πιο βίαιων φυσικών καταστροφών, όπως οι πλημμύρες, οι ξηρασίες και οι καύσωνες. Πολλοί υποβαθμισμένοι οικότοποι, όπως δάση, τυρφώνες, αλμυρά έλη και θαλάσσιοι λειμώνες έχουν σημαντικές δυνατότητες αποθήκευσης άνθρακα στη βιομάζα και στο έδαφος. Η αποκατάστασή τους αποτελεί ουσιαστικό μέρος των στρατηγικών για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων για τις δραστηριότητες LULUCF.
