H Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την έκθεση προόδου του 2024 σχετικά με τη δράση για το κλίμα, σύμφωνα με την οποία οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) μειώθηκαν κατά 8,3% το 2023 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ετήσια μείωση εδώ και δεκαετίες, με εξαίρεση το 2020, όταν ο κορονοϊός οδήγησε σε μείωση των εκπομπών κατά 9,8%. Οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι πλέον κατά 37% χαμηλότερες από τα επίπεδα του 1990, ενώ το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 68% κατά την ίδια περίοδο, γεγονός που καταδεικνύει τη συνεχή αποσύνδεση των εκπομπών από την οικονομική ανάπτυξη. Η ΕΕ συνεχίζει να βρίσκεται σε καλό δρόμο όσον αφορά την εκπλήρωση της δέσμευσής της για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030.
▪ Οι εκπομπές από εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής και βιομηχανικές εγκαταστάσεις που καλύπτονται από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ σημείωσαν μείωση ρεκόρ κατά 16,5% το 2023. Οι εκπομπές του τομέα του ΣΕΔΕ είναι σήμερα περίπου 47,6 % χαμηλότερες από τα επίπεδα του 2005 και βρίσκονται σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου του -62 % για το 2030.
▪ Στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ, οι εκπομπές από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τη θέρμανση μειώθηκαν κατά 24 % σε σύγκριση με το 2022, λόγω της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως της αιολικής και ηλιακής ενέργειας, και της μετάβασης από τον άνθρακα. Οι εκπομπές των αεροπορικών μεταφορών αυξήθηκαν κατά 9,5%, συνεχίζοντας την τάση μετά τον COVID.
▪ Το ΣΕΔΕ της ΕΕ απέφερε έσοδα ύψους 43,6 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2023 για επενδύσεις στη δράση για το κλίμα. 7,4 δισεκατομμύρια ευρώ διατίθενται στο Ταμείο Καινοτομίας και στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού, ενώ τα υπόλοιπα χρήματα πηγαίνουν απευθείας στα κράτη μέλη.
▪ Τα κτίρια, η γεωργία, οι εγχώριες μεταφορές, η μικρή βιομηχανία και οι εκπομπές αποβλήτων (που καλύπτονται από τον κανονισμό για τον επιμερισμό των προσπαθειών) μειώθηκαν κατά περίπου 2 % το 2023. Οι μειώσεις προήλθαν από τον κτιριακό τομέα, ο οποίος μειώθηκε κατά περίπου 5,5%. Οι γεωργικές εκπομπές μειώθηκαν κατά 2%, ενώ οι εκπομπές από τις μεταφορές μειώθηκαν κατά λιγότερο από 1%.
▪ Η φυσική καταβόθρα άνθρακα της ΕΕ αυξήθηκε κατά 8,5 % το 2023, αντιστρέφοντας την πτωτική τάση της τελευταίας δεκαετίας στον τομέα της χρήσης γης, της αλλαγής χρήσης γης και της δασοκομίας (LULUCF). Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων για το 2030.
Παρά το γεγονός ότι η έκθεση παρέχει ενθαρρυντικά νέα σχετικά με τη μείωση των εκπομπών στην ΕΕ, το τελευταίο έτος σημειώθηκαν επίσης περισσότερα καταστροφικά γεγονότα και χάθηκαν ζωές και μέσα διαβίωσης, λόγω του ήδη μεταβαλλόμενου κλίματος μας, και οι παγκόσμιες εκπομπές δεν έχουν ακόμη κορυφωθεί. Απαιτείται συνεχής δράση για να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ θα επιτύχει τους στόχους της για το 2030 και θα βρεθεί στον σωστό δρόμο για την επίτευξη του μελλοντικού στόχου της για το 2040, καθώς και του στόχου μηδενικών εκπομπών για το 2050. Η ΕΕ πρέπει επίσης να συνεχίσει τη διεθνή δέσμευσή της, αρχής γενομένης από την COP29 τον επόμενο μήνα, για να διασφαλίσει ότι οι διεθνείς εταίροι μας λαμβάνουν επίσης τα απαραίτητα μέτρα.
Ενώ τα κράτη μέλη βελτιώνουν αργά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την οικοδόμηση ανθεκτικότητας, η ανάληψη περαιτέρω δράσης είναι ζωτικής σημασίας. Το 2023, η Ευρώπη βίωσε τις μεγαλύτερες πυρκαγιές που έχουν καταγραφεί ποτέ, μία από τις πιο υγρές χρονιές που έχουν καταγραφεί, μεγάλους θαλάσσιους καύσωνες, εκτεταμένες καταστροφικές πλημμύρες και συνεχή αύξηση των θερμοκρασιών. Τόσο η ανακοίνωση της Επιτροπής για τη διαχείριση των κλιματικών κινδύνων όσο και η ευρωπαϊκή εκτίμηση των κλιματικών κινδύνων τόνισαν ότι η έκθεση στην κλιματική αλλαγή πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης κατά τον καθορισμό των προτεραιοτήτων πολιτικής και σε όλες τις τομεακές πολιτικές.
Κατά το παρελθόν έτος η ΕΕ ανέλαβε παραγωγική δράση με τους διεθνείς εταίρους της για την ενίσχυση της δράσης για το κλίμα, ιδίως στην COP28 στο Ντουμπάι. Στην COP28, τα μέρη ολοκλήρωσαν τον πρώτο παγκόσμιο απολογισμό στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού, με αποφάσεις για την επιτάχυνση της δράσης έως το 2030 και μετέπειτα, συμπεριλαμβανομένης της μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα, του τριπλασιασμού της δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας παγκοσμίως και του διπλασιασμού του παγκόσμιου μέσου ετήσιου ρυθμού βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030.
Η ΕΕ, τα κράτη μέλη της και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, γνωστά συλλογικά ως «Ομάδα Ευρώπη», παραμένουν ο κύριος χορηγός αναπτυξιακής βοήθειας και ο μεγαλύτερος χορηγός χρηματοδότησης για το κλίμα παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας περίπου το ένα τρίτο της παγκόσμιας δημόσιας χρηματοδότησης για το κλίμα.
