Τα γεωργικά φάρμακα αποτελούν πολύτιμο εργαλείο του κάθε παραγωγού για την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων.Το ΥπΑΑΤ έχει εκδώσει εγκύκλιο για τις Βέλτιστες Εργασιακές Πρακτικές Χρήσης Γεωργικών Φαρμάκων,όπου περιγράφονται λεπτομερώς χρήσιμες οδηγίες.
Σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη χώρα μας τέθηκαν κανόνες μέσω της θέσπισης Εθνικών Σχεδίων Δράσης για την ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων.Σήμερα πρωταρχικός στόχος είναι η ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων, αφού παρέχει προστασία τόσο στο χρήστη γεωργό όσο και στον καταναλωτή και στο περιβάλλον.
Βοηθά στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων που είναι χρήσιμα στη γεωργία και όχι μόνο.
Τα υψηλής ποιότητας παραγόμενα προϊόντα με ήπιες καλλιεργητικές μεθόδους παραγωγής φιλικές προς το περιβάλλον είναι σήμερα περιζήτητα στην αγορά, γιατί είναι ασφαλή και υγιεινά και προτιμούνται από τον καταναλωτή.
Το ΥπΑΑΤ (Γενική Δ/νση Φυτικής Παραγωγής -Δ/νση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής Τμήμα Γεωργικών Φαρμάκων) έχει εκδώσει εγκύκλιο για τις Βέλτιστες Εργασιακές Πρακτικές Χρήσης Γεωργικών Φαρμάκων,όπου περιγράφονται λεπτομερώς οι οδηγίες που ακολουθούν.
Οι βέλτιστες εργασιακές πρακτικές αφορούν τη διαχείριση και χρήση των γεωργικών φαρμάκων και ιδίως των γεωργικών φαρμάκων για την επίτευξη ορθολογικής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων.
Η μη τήρηση των βέλτιστων εργασιακών πρακτικών χρήσης γεωργικών φαρμάκων είναι πιθανόν να προκαλέσει την επιβολή διοικητικών και ποινικών κυρώσεων και την απώλεια κοινοτικών ενισχύσεων.
Η χρήση των γεωργικών φαρμάκων γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες που αναγράφουν στην ετικέτα ή στη συσκευασία τους.
Οι χρήστες των γεωργικών φαρμάκων πρέπει να φορούν τα μέσα ατομικής προστασίας που αναγράφονται στην ετικέτα κάθε γεωργικού φαρμάκου κατά την εφαρμογή του.
Ενδεικτικά είναι τα παρακάτω μέσα ατομικής προστασίας:
- Φόρμα προστασίας
-Γάντια νιτριλίου. Τα γάντια είναι σημαντικό να είναι από νιτρίλιο (προσοχή διότι τα γάντια κουζίνας δεν παρέχουν την απαιτούμενη προστασία)
- Λαστιχένιες μπότες
-Καπέλο
-Μάσκα
Όλα τα μέσα ατομικής προστασίας εκτός από το καπέλο πρέπει να φέρουν τη σήμανση CE.
Οι βοηθοί των χρηστών των γεωργικών φαρμάκων πρέπει επίσης να είναι προστατευμένοι με τα κατάλληλα μέσα ατομικής προστασίας.
Κατά την εφαρμογή των γεωργικών φαρμάκων λαμβάνεται κάθε δυνατή μέριμνα για την προστασία του περιβάλλοντος. Ο ψεκασμός πρέπει να διενεργείται σε μέρες και ώρες που μειώνεται η πιθανότητα έκθεσης ανθρώπων και ζώων σε μετακινούμενο ψεκαστικό νέφος.
Τα χρησιμοποιούμενα ακροφύσια του ψεκαστικού μηχανήματος (μπεκ) πρέπει, είτε να είναι ειδικού τύπου που μειώνουν το ψεκαστικό νέφος (drift reduction nozzles), είτε να είναι επαρκώς συντηρημένα και ρυθμισμένα για τη μείωση του μετακινούμενου ψεκαστικού νέφους.
Πρέπει να μην πνέει δυνατός άνεμος κατά τη διάρκεια της εφαρμογής.
Σε περίπτωση μεταβολής της έντασης του ανέμου και δει σημαντικής αύξησής του κατά την εφαρμογή, ο ψεκασμός πρέπει να σταματά άμεσα μέχρι τη μείωση της έντασης των ανέμων.
Σε περίπτωση διαρκούς μεταβαλλόμενης έντασης των ανέμων, η έναρξη της εφαρμογής πρέπει να γίνεται αφού πρώτα σταθεροποιηθεί η χαμηλή ένταση των ανέμων.
Η διασπορά του ψεκαστικού νέφους κατά την εφαρμογή των γεωργικών φαρμάκων επηρεάζεται εκτός από την ένταση του ανέμου και από διαφόρους άλλους παράγοντες, όπως μέγεθος σταγόνας, πίεση ψεκαστικού μηχανήματος, μορφή σκευάσματος, τύπος ακροφυσίου κ.α.
Συνεπώς, για να εφαρμόζονται τα γεωργικά φάρμακα πρέπει η ένταση του ανέμου σε συνάρτηση με τους άλλους παράγοντες να είναι τέτοια που να μην προκαλείται ανεπιθύμητη διασπορά του ψεκαστικού νέφους. Ο ψεκασμός του γεωργικού φαρμάκου ενδέχεταινα δημιουργήσει μετακινούμενο ψεκαστικό νέφος, ιδίως όταν διενεργείται με ψεκαστήρες υψηλής πίεσης (τουρμπίνες).
Ο επαγγελματίας χρήστης οφείλει να ενημερώνει εγγράφως τους κατοίκους, τους επαγγελματίες, τους εργαζόμενους και τους μόνιμους επισκέπτες της περιοχής όπου ενδέχεται να μετακινηθεί το ψεκαστικό νέφος και οι οποίοι ενδέχεται να εκτεθούν σε αυτό, σαράντα οχτώ (48) ώρες πριν από το χρόνο ψεκασμού.
Όταν μόνο περαστικοί δύναται να εκτεθούν σε μετακινούμενο ψεκαστικό νέφος, η ενημέρωση του πρώτου εδαφίου, γίνεται πριν από την έναρξη του ψεκασμού.
α) Η ενημέρωση των κατοίκων, των εργαζομένων και των μόνιμων επισκεπτών της περιοχής, οι οποίοι ενδέχεται να εκτεθούν σε μετακινούμενο ψεκαστικό νέφος από τον ψεκασμό του γεωργικού φαρμάκου, πραγματοποιείται εγγράφως από τον επαγγελματία χρήστη και αφορά:
1) τον εκτιμώμενο χρόνο έναρξης του ψεκασμού,
2) τη θέση της καλλιέργειας όπου πρόκειται να γίνει ο ψεκασμός,
3) τα γεωργικά φάρμακα που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν (εμπορική ονομασία) και
4) τη σήμανση τοξικότητας (Xn, Xi, κλπ) που αναγράφεται επί της συσκευασίας και οι αντίστοιχες φράσεις κινδύνου (π.χ. «Ερεθίζει το αναπνευστικό σύστημα» κ.α.)
β) Η ενημέρωση των επαγγελματιών (ιδίως των μελισσοκόμων, των σαλιγκαροτρόφων και των κτηνοτρόφων) οι οποίοι ενδέχεται να εκτεθούν σε μετακινούμενο ψεκαστικό νέφος από τον ψεκασμό του γεωργικού φαρμάκου, πραγματοποιείται εγγράφως από τον επαγγελματία χρήστη και αφορά, πέραν των αναφερόμενων στην περίπτωση και τις επιδράσεις στη δραστηριότητά τους που τυχόν αναγράφονται επί της συσκευασίας του γεωργικού φαρμάκου, το οποίο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί.
Η μορφή του εντύπου ενημέρωσης καθορίστηκε με τη με αριθ. πρωτ. 10608/121856/8‐10‐2013 (ΑΔΑ: ΒΛΛΨΒ‐ΔΤΖ) εγκύκλιο του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του Υπουργείου στο διαδίκτυο www.minagric.gr.
Το σημείο όπου πρέπει να αναρτάται το έντυπο σχετίζεται με την εγγύτητά του σε σημεία διερχόμενων έτσι ώστε να επιτυγχάνεται ο σκοπός της ενημέρωσης. Ο αριθμός των εντύπων που πρέπει να αναρτώνται σχετίζεται επίσης με την εγγύτητα της καλλιέργειας όπου πρόκειται να γίνει η εφαρμογή με τα γεωργικά φάρμακα σε σημεία διερχόμενων έτσι ώστε να επιτυγχάνεται ο σκοπός της ενημέρωσης.
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ
Μετά την εφαρμογή κάθε γεωργικού φαρμάκου ο επαγγελματίας χρήστης πρέπει να μεριμνά για:
α) τον χειρισμό των συσκευασιών και του εναπομείναντος γεωργικού φαρμάκου,
β) τη διάθεση του ψεκαστικού διαλύματος που απομένει μετά την εφαρμογή και
γ) τον καθαρισμό του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται μετά την εφαρμογή
Διαχείριση συσκευασιών με εναπομείναν σκεύασμα
Κατά την προμήθεια των γεωργικών φαρμάκων από τον χρήστη τους πρέπει:
1. Να γίνεται προμήθεια μόνον της ποσότητα του γεωργικού φαρμάκου που απαιτείται για τον επόμενο ψεκασμό και
2. Να επιλέγεται η συσκευασία που περιέχει ακριβώς τη δόση του γεωργικού φαρμάκου που θα εφαρμοστεί ή λίγο μεγαλύτερη αυτής, λαμβάνοντας υπόψη τυχόν εναπομείνασα ποσότητα του ιδίου γεωργικού φαρμάκου στην αποθήκη του παραγωγού – χρήστη από προηγούμενη εφαρμογή στην ίδια ή σε άλλη καλλιέργεια.
Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η άσκοπη δαπάνη αγοράς ποσότητας γεωργικών φαρμάκων που δεν θα χρησιμοποιηθούν και θα καταλήξουν στην αποθήκη του παραγωγού – χρήστη των γεωργικών φαρμάκων με κίνδυνο ακόμη και να λήξουν χωρίς να χρησιμοποιηθούν ή να υποστούν αλλοιώσεις.
Οι συσκευασίες που περιέχουν ποσότητα του γεωργικού φαρμάκου που απέμεινε μετά τη χρήση του σκευάσματος πρέπει άμεσα μετά την εφαρμογή να κλείνονται με το καπάκι και να σφραγίζονται. Τοποθετούνται στην αποθήκη και διατηρούνται σύμφωνα με τις οδηγίες επί της συσκευασίας τους.
Διαχείριση πλεονάζοντος ψεκαστικού διαλύματος
Ο κάθε χρήστης γεωργικού φαρμάκου πρέπει πριν ξεκινήσει την παρασκευή του ψεκαστικού διαλύματος,να υπολογίζει τον όγκο του ψεκαστικού υγρού επακριβώς,έτσι ώστε να καλύπτει τις ανάγκες ψεκασμού στον αγρό και να ελαχιστοποιείται η αναγκαιότητα απόρριψης πλεονάσματος ψεκαστικού υγρού.
Η ρύθμιση του ψεκαστικού πριν κάθε περίοδο χρήσης είναι απαραίτητη για τον ακριβή υπολογισμό τόσο της ταχύτητας του τρακτέρ όσο και της πίεσης για να μην περισσέψει ψεκαστικό διάλυμα.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να επισημαίνεται ότι το πλεονάζον ψεκαστικό διάλυμα αποτελεί χρήματα του χρήστη που δαπανώνται άσκοπα και έναν δυνητικό κίνδυνο για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Σε περίπτωση που παρά τον σωστό υπολογισμό προκύψει μικρή ποσότητα ψεκαστικού διαλύματος τότε ψεκάζεται ισόποσα στην ήδη ψεκασθείσα έκταση,αφού αραιωθεί πριν με νερό.
Αν όμως ο ψεκασμός έχει γίνει ήδη στην μέγιστη δοσολογία και το περίσσευμα οφείλεται σε κακό υπολογισμό,τότε μπορεί να ψεκαστεί οπωσδήποτε αραιωμένο με νερό σε ακαλλιέργητη έκταση μακριά από υπόγεια ή επιφανειακά νερά, είτε ακόμη καλύτερα σε αψέκαστο τμήμα της ίδιας καλλιέργειας.
Σε όλες δηλαδή τις περιπτώσεις συνιστάται η αραίωση της ποσότητας του ψεκαστικού υγρού που έχει απομείνει με νερό.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Εφόσον όμως υφίστανται ειδικές προβλέψεις στην ετικέτα του γεωργικού φαρμάκου για τη διαχείριση τυχόν πλεονάσματος ψεκαστικού διαλύματος, ακολουθούνται κατά προτεραιότητα έναντι των ανωτέρω γενικών οδηγιών από τον χρήστη του γεωργικού φαρμάκου.
Χρόνος επανεισόδου στην καλλιέργεια
Η εφαρμογή κάποιων γεωργικών φαρμάκων θέτει ως περιορισμό συγκεκριμένο χρόνο επανεισόδου μετά την εφαρμογή του γεωργικού φαρμάκου στην ψεκασμένη καλλιέργεια (χρόνος επανεισόδου).
Σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να λαμβάνονται όλες οι προφυλάξεις προκειμένου να αποφευχθεί η ακούσια είσοδος στα ψεκασμένα αγροτεμάχια.
Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι να αναρτηθούν πινακίδες που να δηλώνουν ότι το χωράφι έχει ψεκαστεί απαγορεύοντας την είσοδο σε αυτό.
Για όλα τα γεωργικά φάρμακα στα οποία έχει καθοριστεί χρόνος επανεισόδου, γίνεται σαφής αναφορά στην ετικέτα του. Όταν η είσοδος στο χωράφι πρέπει απαραιτήτως να γίνει μέσα σε 24 ώρες από τη στιγμή που έγινε η εφαρμογή,τότε επιβάλλεται η χρήση μέσων ατομικής προστασίας.
