Ο πυρηνοτρήτης θεωρείται ο δεύτερος σε σημασία εχθρός της ελιάς στη χώρα μας μετά το δάκο.
Έχει 3 γενεές το έτος και η κάθε γενεά εξελίσσεται σε διαφορετικό μέρος του φυτού. Η πρώτη γενεά εξελίσσεται στα άνθη και λέγεται ανθόβια. Η δεύτερη στον καρπό και ονομάζεται καρπόβια, ενώ η τρίτη στα φύλλα οπότε είναι η φυλλόβια γενεά.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ
Το ενήλικο έχει μήκος περίπου 6-7 χιλιοστά, ενώ φτάνει τα 13 χιλιοστά με κλειστές τις πτέρυγες. Η πλήρως αναπτυγμένη προνύμφη έχει μήκος 7-10 χιλιοστά και χρώμα πράσινο-καστανό. Ο αριθμός των αυγών εξαρτάται από τη διατροφή και τις κλιματολογικές συνθήκες. Τα ακμαία της 1ης γενεάς γενούν περίπου 350 αυγά στον κάλυκα των κλειστών ανθέων και σε 10 ημέρες γίνεται η εκκόλαψη ενώ τα ακμαία της 2η γενεάς, γενούν περίπου 250 αυγά στον κάλυκα των καρπιδίων και σε 5 ημέρες εκκολάπτονται.
Οι κλιματολογικές συνθήκες έχουν σημαντική επίδραση στην παρουσία του πυρηνοτρήτη. Τα αυγά και οι νεαρές προνύμφες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες σε συνθήκες χαμηλής σχετικής υγρασίας και υψηλές θερμοκρασίες. Με σχετική υγρασία μικρότερη από 50%, τα αυγά αφυδατώνονται μέσα σε μερικές ώρες, ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία. Επίσης, οι νεαρές προνύμφες δεν επιβιώνουν σε θερμοκρασίες μικρότερες των 10 βαθμών κελσίου και μεγαλύτερες των 32 βαθμούς κελσίου. Το γεγονός αυτό εξηγεί γιατί ο πυρηνοτρήτης δεν συναντάται σε θερμές και ξηρές ηπειρωτικές ζώνες.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ - ΖΗΜΙΑ
Ο πυρηνοτρήτης προσβάλει τα φύλλα, τα άνθη και τους καρπούς της ελιάς.
Στα φύλλα, είναι εμφανείς οι στοές διατροφής που δημιουργεί η προνύμφη, συνήθως στην πάνω επιφάνεια. Η ζημιά από αυτή τη φυλλοφάγα γενεά δεν είναι σημαντική.
Στα άνθη, η προσβολή γίνεται από τις προνύμφες της 1ης γενεάς. Η κάθε μία προσβάλει συνήθως 3 ή περισσότερα άνθη, τα οποία ενώνει επίσης με νήματα. Η ζημιά στα άνθη δεν θεωρείται αξιόλογη γενικά, διότι καταστρέφεται μόνο ένα μικρό ποσοστό των ανθέων που πρόκειται να δώσουν καρπούς. Αυτό βέβαια εξαρτάται από το μέγεθος της ανθοφορίας κάθε δένδρου και από την πυκνότητα του πληθυσμού του εντόμου. Αν η ανθοφορία είναι πολύ μικρή και η προσβολή πολύ μεγάλη, τότε η ζημιά θα είναι σοβαρή. Πάντως, ένα ποσοστό 3-5% των ανθέων είναι ικανό να δώσει μια καλή παραγωγή.
Η πιο μεγάλης οικονομικής σημασίας ζημιά στην παραγωγή προκαλείται από την προσβολή των καρπών. Αμέσως μετά την καρπόδεση, η προνύμφη της 2ης γενεάς μπαίνει στο μεσοκάρπιο και εγκαθίσταται ανάμεσα στον πυρήνα και στο σπέρμα. Η στοά που έχει δημιουργήσει ζημιώνει τον ποδίσκο ή κόβει τα αγγεία με τα οποία μεταφέρονται τα θρεπτικά στοιχεία για την ανάπτυξη του καρπού. Τότε ο καρπός μαραίνεται, ξεραίνεται, μαυρίζει, ζαρώνει και πέφτει. Στα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν ο καρπός είναι αρκετά μεγάλος, παρατηρείται η δεύτερη περίοδος καρπόπτωσης, κατά την οποία επίσης ο καρπός ζαρώνει, μαυρίζει και πέφτει.
ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ
Για τον προσδιορισμό του ακριβούς χρόνου των επεμβάσεων σημαντικό ρόλο παίζουν φερομονικές παγίδες, μέσω των οποίων παρακολουθείται η διακύμανση του πληθυσμού των ακμαίων. Εμπειρικά εφόσον δεν υπάρχουν φερομονικές παγίδες συνιστώνται 2 ψεκασμοί πάντα με εγκεκριμένα διασυστηματικά εντομοκτόνα. Ο πρώτος ψεκασμός γίνεται εναντίον της ανθόβιας γενεάς στο «κρόκιασμα» (όταν αρχίζουν να «σκάνε» το 5-10% των ανθέων) και ο δεύτερος ψεκασμός γίνεται εναντίον της καρπόβιας γενεάς στο «σκάγι» (όταν έχει πέσει το 90-95 % των ανθέων).
Λαμβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω, για την αποφυγή απώλειας ποσοτικής και ποιοτικής παραγωγής, είναι αναγκαία η καταπολέμηση του εντόμου πριν η ζημιά καταστεί σημαντική με άμεσο αντίκτυπο στην τσέπη μας.
ΑΛΕΞΙΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ - ΠΕ ΓΕΩΠΟΝΟΣ
