Συμβάλλει στην κατανόηση και τη μείωση των κινδύνων για την υγεία.
Το Κοινό Κέντρο Ερευνών της ΕΕ διερευνά έναν νέο δείκτη κινδύνου για την καλύτερη αξιολόγηση της πιθανής έκθεσης σε φυτοφάρμακα.
Αυτό το καινοτόμο εργαλείο στοχεύει στη βελτίωση του τρόπου παρακολούθησης και διαχείρισης των κινδύνων φυτοφαρμάκων, υποστηρίζοντας τη μετάβαση σε πιο βιώσιμες γεωργικές μεθόδους.
Η διαδικασία εκτίμησης κινδύνου φυτοφαρμάκων της ΕΕ αξιολογεί τους πιθανούς κινδύνους έκθεσης των κατοίκων. Η αξιολόγηση απορρίπτει τα φυτοφάρμακα που προκαλούν απαράδεκτα υψηλά επίπεδα έκθεσης ή προτείνει τρόπους μείωσης του επιπέδου επαφής σε αποδεκτά επίπεδα. Ωστόσο, οι εθνικές αρχές μπορούν να προωθήσουν τη βιώσιμη γεωργία μειώνοντας περαιτέρω την έκθεση, εστιάζοντας σε περιοχές με υψηλότερα επίπεδα έκθεσης.
Ο Μελέτη του ΚΚΕρ συμπληρώνει την εκτίμηση επικινδυνότητας φυτοφαρμάκων αναλύοντας τη χωρική κατανομή των δυνητικών κινδύνων που ενέχει η έκθεση μη μέσω της διατροφής, ιδίως λόγω της διαβίωσης κοντά σε γεωργικές εκτάσεις όπου εφαρμόζονται φυτοφάρμακα στις καλλιέργειες.
Ο πρωτότυπος δείκτης συνδυάζει, για πρώτη φορά, λεπτομερή δεδομένα πωλήσεων φυτοφαρμάκων, κατανομή καλλιεργειών και χάρτες κατανομής πληθυσμού για τον εντοπισμό περιφερειακών σημείων όπου τα πιθανά επίπεδα έκθεσης είναι υψηλότερα λόγω διαβίωσης κοντά σε γεωργική δραστηριότητα. Ο δείκτης λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως ο τύπος και η ποσότητα των χρησιμοποιούμενων φυτοφαρμάκων, καθώς και η εγγύτητα με τα γεωργικά χωράφια. Η ενσωμάτωση αυτών των διαφορετικών συνόλων δεδομένων προσφέρει χωρικά διαχωρισμένες ενδείξεις έκθεσης σε φυτοφάρμακα, οι οποίες δεν είναι δυνατόν να επιτευχθούν με τη χρήση των σημερινών δεικτών.
Πιλοτική μελέτη που διερευνά την πιθανή έκθεση σε φυτοφάρμακα στη Γαλλία
Το ΚΚΕρ διεξήγαγε πιλοτική μελέτη χρησιμοποιώντας δημόσια διαθέσιμα δεδομένα από τη Γαλλία. Αυτά τα δεδομένα είναι μοναδικά στο ότι παρέχουν ένα αξιόπιστο αρχείο των πωλήσεων φυτοφαρμάκων και των διανομών καλλιεργειών σε επίπεδο ταχυδρομικού κώδικα. Οι περισσότερες άλλες πηγές δεδομένων σχετίζονται με συγκεντρώσεις σε πολύ μεγαλύτερες γεωγραφικές περιοχές.
Οι επιστήμονες του ΚΚΕρ εξέτασαν ένα σύνολο 388 φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται σε φυτοπροστατευτικά προϊόντα στη Γαλλία. Στόχος ήταν να καταδειχθεί το δυνητικό συνολικό φορτίο φυτοφαρμάκων – η ποσότητα της χημικής ουσίας που χρησιμοποιείται, πολλαπλασιασμένη με το πόσο τοξική είναι – σε επίπεδο «αγροτεμαχίου», καλύπτοντας 9,5 εκατομμύρια αγροτεμάχια.
Δείκτης κινδύνου φυτοφαρμάκων: ενσωμάτωση του συνδυασμένου κινδύνου φυτοφαρμάκων με τον χάρτη κατανομής του γαλλικού πληθυσμού σε επίπεδο ταχυδρομικού κώδικα που αντιπροσωπεύεται από μια χρωματική κλίμακα, με το μπλε να είναι ο χαμηλότερος κίνδυνος και το κόκκινο να είναι ο υψηλότερος κίνδυνος. © ΕΕ, 2025
Η έκθεση σε φυτοφάρμακα υπολογίστηκε σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΕ που εκτιμούν την έκθεση των κατοίκων και χρησιμοποιούνται επίσημα στη διαδικασία εκτίμησης κινδύνου φυτοφαρμάκων. Ωστόσο, λόγω έλλειψης δεδομένων σχετικά με το πότε χρησιμοποιήθηκαν τα φυτοφάρμακα, η μελέτη υπέθεσε ότι όλα τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται ετησίως εφαρμόζονται την ίδια στιγμή. Επιπλέον, δεν ελήφθησαν υπόψη τα μέτρα που λαμβάνουν συνήθως οι γεωργοί για τη μείωση της έκθεσης στον ψεκασμό.
Αν και η προσέγγιση αυτή προσεγγίζει την έκθεση μόνο στο χειρότερο σενάριο, παρέχει ένα χρήσιμο μέσο για τη σύγκριση τοπικών περιοχών με δυνητικά χαμηλότερα και υψηλότερα ετήσια επίπεδα έκθεσης. Η περαιτέρω έρευνα θα πρέπει να επικεντρωθεί στην εφαρμογή δεδομένων σχετικά με την πραγματική χρήση στον χρόνο και στον χώρο και στην εφαρμογή μέτρων άμβλυνσης του κινδύνου μόλις αυτά καταστούν διαθέσιμα.
Συγκεκριμένες καλλιέργειες οδηγούν σε υψηλότερη έκθεση σε φυτοφάρμακα
Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας έδειξαν επίσης ότι η επεξεργασία με φυτοφάρμακα ορισμένων καλλιεργειών, όπως τα αμπέλια, το ανοιξιάτικο κριθάρι, οι πατάτες και τα ζαχαρότευτλα, είναι πιο πιθανό να συμβάλουν στην ανθρώπινη επαφή με φυτοφάρμακα. Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν τους ανθρώπους που εισέρχονται φυσικά στα χωράφια που έχουν υποστεί επεξεργασία και τη χρήση φυτοφαρμάκων που παράγουν ευκολότερα ατμούς όταν τα φυτοφάρμακα εξατμίζονται στον αέρα, καθιστώντας ευκολότερη την εισπνοή τους.
Ωστόσο, η έκθεση μέσω του δέρματος και ως αποτέλεσμα της μετατόπισης του ψεκασμού κατά τη διάρκεια της εφαρμογής διαπιστώθηκε ότι έχει μικρότερη συμβολή.
Εάν αναπτυχθεί περαιτέρω, αυτός ο νέος δείκτης θα μπορούσε να στηρίξει τις προσπάθειες της ΕΕ για την προώθηση βιώσιμων γεωργικών πρακτικών, παρέχοντας μια πιο διαφοροποιημένη κατανόηση της πιθανής έκθεσης σε φυτοφάρμακα.
