Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την κλιματική αλλαγή στην Ευρώπη: περιφερειακές επιπτώσεις, κορυφαίοι παραγωγοί αερίων, μείωση των αερίων του θερμοκηπίου και άλλα.
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο. Ποια είναι όμως η κατάσταση συγκεκριμένα στην Ευρώπη; Τα στοιχεία και οι αριθμοί που συλλέξαμε υπογραμμίζουν διάφορες πτυχές του ζητήματος, όπως τις αιτίες, τις συνέπειες και την εξέλιξη του φαινομένου.
Το CO2 δεν είναι το μόνο αέριο θερμοκηπίου που προκαλεί υπερθέρμανση του πλανήτη
Το πιο γνωστό αέριο του θερμοκηπίου είναι το διοξείδιο του άνθρακα (CO2). Αντιπροσώπευε σχεδόν το 80% του όγκου όλων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ το 2021.
Άλλα αέρια του θερμοκηπίου υπάρχουν σε μικρότερη ποσότητα στην ατμόσφαιρα, αλλά μπορεί να έχουν μεγαλύτερη επίδραση της θέρμανσης. Για παράδειγμα, το μεθάνιο αντιπροσώπευε το 12% των επιπτώσεων των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ το 2021.
Ορισμένα αέρια του θερμοκηπίου εμφανίζονται φυσικά στην ατμόσφαιρα, αλλά η ανθρώπινη δραστηριότητα συμβάλλει στη συσσώρευσή τους. Άλλα είναι ανθρωπογενή, όπως τα φθοριούχα αέρια που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία. Το δυναμικό υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι συχνά αρκετές χιλιάδες φορές ισχυρότερο από το CO2.
Οι μεγαλύτεροι παραγωγοί αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ: χώρες και τομείς
Η ΕΕ ήταν η τέταρτη μεγαλύτερη πηγή εκπομπής αερίων θερμοκηπίου το 2019, μετά την Κίνα, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ινδία. Το μερίδιο της ΕΕ στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μειώθηκε από 15,2% το 1990 σε 7,3% το 2019.
Εντός της ΕΕ, οι πέντε μεγαλύτεροι ρυπαντές το 2019 ήταν η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Πολωνία και η Ισπανία. Ο κλάδος της ενέργειας ήταν υπεύθυνος για το 77,01% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ το 2019, ενώ η γεωργία για το 10,55%, η βιομηχανία για το 9,10% και τα απόβλητα για το 3,32%.
Μεταβολή των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην ΕΕ από το 1990
Το 2008 η ΕΕ έθεσε στόχο να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 20% έως το 2020 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος: το 2015 σημειώθηκε ήδη μείωση 22% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Το 2014, η ΕΕ έθεσε έναν νέο στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 40% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, οι προβλεπόμενες μειώσεις με βάση την κατάσταση των μέτρων της ΕΕ το 2017 θα υπολείπονται του στόχου. Εκτιμά ότι θα υπάρξει μείωση περίπου 30% το 2030.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ήδη την Ευρώπη με διάφορες μορφές, ανάλογα με την περιοχή. Μπορεί για παράδειγμα να οδηγήσει σε απώλεια βιοποικιλότητας, δασικές πυρκαγιές, μείωση της απόδοσης των καλλιεργειών και υψηλότερες θερμοκρασίες. Μπορεί επίσης να επηρεάσει την υγεία των ανθρώπων. Για παράδειγμα, άνθρωποι μπορεί να πεθάνουν ως αποτέλεσμα των καύσωνα.
Εκπομπές αερίων από τις μεταφορές στην ΕΕ
Ο τομέας των μεταφορών είναι ο μόνος που καταγράφει αύξηση εκπομπών σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Οι μεταφορές ευθύνονται για το 30% σχεδόν των συνολικών εκπομπών CO2 της ΕΕ, εκ των οποίων το 72% προέρχεται από τις οδικές μεταφορές.
Εκπομπές CO2 από αυτοκίνητα
Τα αυτοκίνητα και τα ημιφορτηγά παράγουν περίπου το 15% των εκπομπών CO2 της ΕΕ. Με μέσο όρο 1,7 άτομα ανά αυτοκίνητο στην Ευρώπη, άλλα μέσα μεταφοράς, όπως τα λεωφορεία, αποτελούν σήμερα μια πιο καθαρή εναλλακτική λύση. Ωστόσο, τα σύγχρονα αυτοκίνητα είναι τα καθαρότερα μέσα μεταφοράς όταν έχουν πάνω από έναν επιβάτη.
Εκπομπές από αεροπλάνα και πλοία
H διεθνής αεροπλοΐα και ναυτιλία εκπροσωπούν λιγότερο από το 3,5% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ αλλά καθιστούν την ταχύτερα αυξανόμενη πηγή εκπομπών. Οι εκπομπές που προέρχονται από τα αεροπλάνα αναμένεται να είναι 10 φορές υψηλότερες το 2050 σε σύγκριση με το 1990, ενώ οι εκπομπές των πλοίων ενδέχεται να αυξηθούν κατά 50%.
Χρονοδιάγραμμα διαπραγματεύσεων του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή
Η ΕΕ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις συνομιλίες του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή κι έχει υπογράψει τη συμφωνία του Παρισίου. Όλες οι χώρες της ΕΕ την έχουν επίσης υπογράψει ξεχωριστά, αλλά συντονίζουν τις θέσεις τους και θέτουν κοινούς στόχους μείωσης των εκπομπών σε επίπεδο ΕΕ.
