Από τον Φεβρουάριο έως τον Οκτώβριο του 2024, το δίκτυο της ΚΑΠ της ΕΕ, με την υποστήριξη του ευρωπαϊκού γραφείου υποστήριξης αξιολόγησης για την ΚΑΠ, διοργάνωσε τη θεματική ομάδα εργασίας «Αξιολόγηση παρεμβάσεων βάσει αποτελεσμάτων», με στόχο την ανάπτυξη κοινού ορισμού, την ανάλυση των πρόσφατων εμπειριών σε διάφορα κράτη μέλη και τον καθορισμό του τρόπου κατάρτισης της αξιολόγησης αυτών των παρεμβάσεων στο πλαίσιο των στρατηγικών σχεδίων της ΚΑΠ.
Η έκθεση παρουσιάζει τα κυριότερα σημεία αυτής της συζήτησης μεταξύ ερευνητών, αξιολογητών και εκπροσώπων δέκα κρατών μελών.
Αρκετά παραδείγματα παρεμβάσεων βάσει αποτελεσμάτων έχουν ήδη βρεθεί στα στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ της Αυστρίας, της Φινλανδίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας, της Πολωνίας, της Σλοβενίας και της Ισπανίας, καθώς και στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE και, εκτός της ΕΕ, στην Ελβετία, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία.
Οι περισσότερες από αυτές τις παρεμβάσεις βάσει αποτελεσμάτων συμβάλλουν στη διατήρηση ή τη βελτίωση της βιοποικιλότητας. Οι ενισχύσεις εξαρτώνται από δείκτες που αντικατοπτρίζουν, για παράδειγμα, την παρουσία και την αφθονία ορισμένων ομάδων φυτικών ειδών, στοιχείων τοπίου, πτηνών ή των φωλιών τους, ή πιο σύνθετων εννοιών, όπως η δομή της βλάστησης και η ποιότητα των οικοτόπων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία, ένας συνδυασμός δεικτών, ο οποίος υπερβαίνει τη βιοποικιλότητα και περιλαμβάνει επίσης απειλές για την ποιότητα των υδάτων και του εδάφους, υποδεικνύει την κατεύθυνση μιας ολιστικής προσέγγισης όσον αφορά τις πληρωμές για οικοσυστημικές υπηρεσίες.
Έχουν επίσης εντοπιστεί και αναλυθεί παραδείγματα παρεμβάσεων βάσει αποτελεσμάτων που συμβάλλουν στην ποιότητα των υδάτων και του εδάφους, στην καλή μεταχείριση των ζώων και στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Στο συγκεκριμένο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής και της ανθρακοδεσμευτικής γεωργίας, συζητήθηκε επίσης ο ρόλος των πρωτοβουλιών του ιδιωτικού τομέα στο πλαίσιο των εθελοντικών αγορών άνθρακα.
Τα διδάγματα που αντλήθηκαν κατά τη διάρκεια της θεματικής ομάδας εργασίας αναγνωρίζουν την ανάγκη για μια προσέγγιση ολόκληρης της γεωργικής εκμετάλλευσης. Οι πίνακες αποτελεσμάτων μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμο εργαλείο για τη σύνδεση των πληρωμών με τα αποτελέσματα, επιτρέποντας ολοκληρωμένες και ολιστικές αξιολογήσεις σε διάφορους περιβαλλοντικούς στόχους.
Η ανάλυση των παραδειγμάτων παρεμβάσεων βάσει αποτελεσμάτων που εντοπίστηκαν στο πλαίσιο της ΚΑΠ έδειξε ότι οι κύριες ανησυχίες των γεωργών και των διοικήσεων σχετίζονται με τον αυξημένο αντιληπτό κίνδυνο και την πολυπλοκότητα αυτών των παρεμβάσεων. Πρακτικά παραδείγματα παρεμβάσεων βάσει αποτελεσμάτων στα στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ δείχνουν ότι οι κίνδυνοι αυτοί μπορούν να μετριαστούν σημαντικά.
Η αξιολόγηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε όλα τα στάδια των παρεμβάσεων βάσει αποτελεσμάτων. Κατά τη φάση σχεδιασμού, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατανόηση του τρόπου μετριασμού των αντιληπτών κινδύνων των δικαιούχων και των διοικήσεων και για να καταστούν οι παρεμβάσεις πιο ελκυστικές.
Κατά τη διάρκεια της υλοποίησης, η αξιολόγηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση της μακροπρόθεσμης εγκυρότητας των επιτευχθέντων αποτελεσμάτων και της συνοχής με άλλες παρεμβάσεις που δεν βασίζονται στα αποτελέσματα. Δεδομένου ότι οι δικαιούχοι παρεμβάσεων βάσει αποτελεσμάτων είναι ελεύθεροι να επιλέξουν τις καταλληλότερες πρακτικές για την επίτευξη αποτελεσμάτων, οι αξιολογήσεις κατά τη διάρκεια της υλοποίησης μπορούν να εξετάσουν την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα των διαφόρων προσεγγίσεων.
Οι αξιολογήσεις μπορούν επίσης να δείξουν πώς οι παρεμβάσεις αυτές συμβάλλουν στην επίτευξη των αντίστοιχων στόχων και πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα μετρούμενα αποτελέσματα, συμπληρωματικά προς τους δείκτες ΚΠΠΑ, για την καλύτερη ανάλυση των επιδόσεων της ΚΑΠ όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος.
