Το καλοκαίρι του 2023 ήταν το θερμότερο που έχει καταγραφεί παγκοσμίως - Το 2024, τι να περιμένουμε;
Τις τελευταίες δεκαετίες, η Ευρώπη αντιμετωπίζει συχνά και έντονα καιρικά φαινόμενα και φυσικούς κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα, όπως ξηρασίες, δασικές πυρκαγιές, καύσωνες, καταιγίδες και έντονες βροχοπτώσεις. Η κλιματική αλλαγή θα κάνει αυτά τα γεγονότα ακόμη πιο έντονα και πιο συχνά.
Οι ακραίες θερμοκρασίες δεν επηρεάζουν μόνο την υγεία των ευάλωτων ομάδων, αλλά προκαλούν και διαταραχές ύπνου σε όλους. Τα ποτάμια και οι λίμνες στερεύουν, επηρεάζοντας όλη τη ζωή που εξαρτάται από αυτά. Τα εδάφη γίνονται επίσης ξηρότερα, αυξάνοντας τον κίνδυνο πυρκαγιάς και μειώνοντας τη γεωργική παραγωγικότητα.
Άλλα μέρη της Ευρώπης βιώνουν έντονες βροχοπτώσεις, μερικές φορές πλημμυρίζοντας κτίρια και καταστρέφοντας περιουσίες και υποδομές μέσα σε λίγα λεπτά. Οι παράκτιες ζώνες θα κινδυνεύουν από συχνότερα κύματα καταιγίδας, τα οποία θα έχουν επίσης ως αποτέλεσμα πλημμυρισμένα κτίρια ή γεωργικές εκτάσεις. Οι ταχύτητες των ανέμων φθάνουν σε πρωτοφανή επίπεδα στην Ευρώπη, προκαλώντας ατυχήματα και σοβαρές υλικές ζημιές. Άλλα μέρη βλέπουν σοβαρά κύματα ψύχους.
Τα γεγονότα αυτά αποτελούν ατυχείς υπενθυμίσεις του μεταβαλλόμενου και ευμετάβλητου κλίματος στο οποίο πρέπει να προσαρμοστεί και να προετοιμαστεί η Ευρώπη, αναλαμβάνοντας παράλληλα δράση για τη δραστική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα προκειμένου να επιβραδυνθεί και να περιοριστεί η κλιματική αλλαγή.
Το μεταβαλλόμενο κλίμα και το καλοκαίρι 2024
Οι καύσωνες, οι πλημμύρες, οι ξηρασίες και οι πυρκαγιές έχουν γίνει πιο συχνές στην Ευρώπη κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και ο Μάιος του 2024 ήταν ο 12ος συνεχόμενος μήνας με ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών, σύμφωνα με την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής του Κοπέρνικου (C3S).
Τον Ιούνιο του 2024, οι καταστροφικές πλημμύρες στη Γερμανία προκάλεσαν αρκετούς θανάτους και σημαντικές οικονομικές ζημίες.
Η εποχή των πιθανών ξηρασιών, των δασικών πυρκαγιών, των ακραίων βροχοπτώσεων και των πλημμυρών είναι μπροστά μας. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος προσφέρει βασικούς πόρους για την καλύτερη κατανόηση των ακραίων καλοκαιρινών καιρικών συνθηκών στην Ευρώπη.
Εκτίμηση κλιματικού κινδύνου
Η πρώτη ευρωπαϊκή εκτίμηση κλιματικού κινδύνου (EUCRA) προσδιορίζει 36 κλιματικούς κινδύνους που συνιστούν απειλή για την ενεργειακή και επισιτιστική ασφάλεια της Ευρώπης, τα οικοσυστήματα, τις υποδομές, τους υδάτινους πόρους, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και την υγεία των ανθρώπων. Δείχνει ότι πολλοί από αυτούς τους κινδύνους έχουν ήδη φτάσει σε κρίσιμα επίπεδα και μπορούν να γίνουν καταστροφικοί χωρίς επείγουσα και αποφασιστική δράση.
Χωρίς ισχυρές δράσεις προσαρμογής και μετριασμού, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι θα μπορούσαν να πεθάνουν από καύσωνες και οι οικονομικές απώλειες μόνο από παράκτιες πλημμύρες θα μπορούσαν να υπερβούν το 1 τρισεκατομμύριο ευρώ ετησίως σε ένα σενάριο υψηλής θέρμανσης.
Ακραίες καιρικές συνθήκες: τι να περιμένουμε;
Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες που θα αντιμετωπίσει η ΕΕ τις επόμενες δεκαετίες μπορούν να ομαδοποιηθούν ως εξής:
Ζέστη και κρύο: Η μέση θερμοκρασία του αέρα θα αυξάνεται σταθερά σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Πλημμύρες και ξηρασία: Οι αλλαγές στις βροχοπτώσεις αναμένεται να διαφέρουν σημαντικά σε όλη την Ευρώπη, με έντονες βροχοπτώσεις στο Βορρά, πιο ακραίες συνθήκες στην Κεντρική Ευρώπη και μεγαλύτερο κίνδυνο ξηρασίας στο Νότο.
Άνεμος: Η ένταση των καταιγίδων προβλέπεται να αυξηθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά οι αλλαγές στη συχνότητα προβλέπεται να διαφέρουν μεταξύ των περιφερειών.
Χιόνι και πάγος: Οι χιονοπτώσεις προβλέπεται να μειωθούν στην κεντρική και νότια Ευρώπη, ενώ μικτές αλλαγές αναμένονται στη βόρεια Ευρώπη.
Παράκτιες περιοχές: Η στάθμη της θάλασσας θα αυξηθεί σε όλες τις περιοχές εκτός από τη βόρεια Βαλτική Θάλασσα.
Ανοικτός ωκεανός: Η θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας προβλέπεται να αυξηθεί σε όλες τις ευρωπαϊκές θάλασσες, με συνακόλουθη αύξηση των θαλάσσιων κυμάτων καύσωνα. Οι θάλασσες της Ευρώπης αναμένεται επίσης να γίνουν πιο όξινες.
→→Η κλιματική αλλαγή λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων είναι πλέον αναμφισβήτητα υπεύθυνη για την αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων στην Ευρώπη.
→→Οι έντονες περιφερειακές διαφορές στις συνθήκες σημαίνουν ότι οι ενιαίες απαντήσεις δεν ανταποκρίνονται στην αυξανόμενη απειλή που θέτουν αυτοί οι κλιματικοί κίνδυνοι για την ιδιοκτησία και τις ζωές.
→→Οι άνθρωποι παντού πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για περισσότερες ημέρες με ακραίες θερμοκρασίες και για πιο ακραίες βροχοπτώσεις. Ειδικά η περιοχή της Μεσογείου θα πρέπει να είναι έτοιμη για θερμότερα καλοκαίρια και συχνότερες ξηρασίες.
Τα υψηλής ποιότητας, εμπλουτισμένα δεδομένα είναι ζωτικής σημασίας για την αξιολόγηση του ποιος είναι πιθανό να επηρεαστεί και πώς, ωστόσο δεν είχαν όλες οι χώρες μέλη του ΕΟΠ πρόσβαση σε τέτοια λεπτομερή δεδομένα. Τώρα όλες οι ευρωπαϊκές περιφέρειες το κάνουν.
Τα εργαλεία του ΕΟΠ βοηθούν τις ευρωπαϊκές χώρες να εφαρμόσουν τις πολιτικές τους για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τη μείωση του κινδύνου καταστροφών, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού νόμου για το κλίμα και του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ.
