Η δράση περιλαμβάνεται στην Παρέμβαση Π1-31.6 «Εφαρμογή φιλικών για το περιβάλλον πρακτικών διαχείρισης με τη χρήση ψηφιακής εφαρμογής διαχείρισης εισροών και παρακολούθησης περιβαλλοντικών παραμέτρων».
Η ενισχυόμενη, εναλλακτική της χημικής, μέθοδος ζιζανιοκτονίας, συνίσταται στην αντιμετώπιση των ζιζανίων στον υποόροφο του οπωρώνα/αμπελώνα με μηχανικά μέσα, μέσω ελαφράς κατεργασίας του εδάφους και μέσω χορτοκοπής.
Επιπλέον, ενισχύεται η εφαρμογή mulch στον υποόροφο των οπωρώνων/ αμπελώνων μέσω της εναπόθεσης φυτικών υλικών εδαφοκάλυψης τα οποία βοηθούν στην καταπίεση των ζιζανίων και στη διατήρηση της εδαφικής υγρασίας. Η δράση αφορά τις μόνιμες καλλιέργειες, εκτός ελιάς και εσπεριδοειδών.
Η μηχανική ζιζανιοκτονία μέσω κατεργασίας του εδάφους συνήθως εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση των ζιζανίων μεταξύ των γραμμών των δέντρων/πρέμνων ενώ η χορτοκοπή για την αντιμετώπιση των ζιζανίων επί της γραμμής των δέντρων/πρέμνων. Η μηχανική καταπολέμηση των ζιζανίων με κατεργασία του εδάφους είναι πιο αποτελεσματική όσο τα ζιζάνια βρίσκονται στα πρώτα στάδια ανάπτυξης.
Η μηχανική κατεργασία του εδάφους για την αντιμετώπιση πολυετών και δυσεξόντοτων ζιζανίων π.χ. βέλιουρας, αγριάδα, κύπερη, περικοκλάδα πρέπει να γίνεται με προσοχή ώστε να αποφεύγεται η μεταφορά και ο πολλαπλασιασμός μέσω της διασποράς των αναπαραγωγικών τους οργάνων π.χ. στόλωνες, ριζώματα από τα μηχανήματα μηχανικής κατεργασίας του εδάφους.
Για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των πολυετών και δυσεξόντοτων ζιζανίων στον οπωρώνα/αμπελώνα γίνεται, συνήθως, μηχανική κατεργασία στις αρχές του καλοκαιριού, ώστε η έκθεση των αναπαραγωγικών οργάνων των πολυετών ζιζανίων στις υψηλές θερμοκρασίες να τα αποξηράνει. Τα μηχανήματα και τα εξαρτήματα κατεργασίας του εδάφους πρέπει να καθαρίζονται από ριζώματα δυσεξόντοτων ζιζανίων ώστε να αποφεύγεται η μεταφορά τους σε καθαρά τμήματα του αγροτεμαχίου ή και σε άλλα καθαρά από ζιζάνια αγροτεμάχια του οπωρώνα/αμπελώνα.
Η μηχανική καταπολέμηση των ζιζανίων με κατεργασία του εδάφους πρέπει να γίνεται με προσοχή, ώστε να μην τραυματίζονται ο λαιμός και το ριζικό σύστημα των δέντρων/πρέμνων και να αποφεύγεται, με τον τρόπο αυτό, η προσβολή από μυκητολογικές ασθένειες και εντομολογικές προσβολές.
Η χορτοκοπή είναι αποτελεσματικότερη για την αντιμετώπιση των ετήσιων ζιζανίων και ζιζανίων με μεγαλύτερο ύψος. Η επανειλημμένες κοπές των ζιζανίων εξαντλούν τα πολυετή ζιζάνια και δεν επιτρέπουν στα ετήσια ζιζάνια να σποροποιήσουν.
Για την πραγματοποίηση της μηχανικής ζιζανιοκτονίας δύναται να χρησιμοποιηθούν: φρέζα, καλλιεργητής, σβάρνα, σκαλιστήρι, περιστροφικός δίσκος, χορτοκοπτικές μηχανές.
Στόχος της δράσης είναι να υποκατασταθεί η αντιμετώπιση των ζιζανίων με χημικά ζιζανιοκτόνα, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη βελτίωση της ποιότητας των υδατικών πόρων και στην ανάκαμψη της βιοποικιλότητας στους οπωρώνες και τους αμπελώνες στους οποίους θα εφαρμοστεί η δράση.
Υποχρεωτικές απαιτήσεις
1. Οι γεωργοί υποχρεούνται να τηρούν τις κάτωθι Κανονιστικές Απαιτήσεις Διαχείρισης (ΚΑΔ), όπως αυτές εξειδικεύονται στην υπουργική απόφαση για την εφαρμογή του καθεστώτος της αιρεσιμότητας:
α) ΚΑΔ 7: Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Οκτωβρίου 2009, σχετικά με τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά και την κατάργηση των οδηγιών 79/117/ΕΟΚ και 91/414/ΕΟΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 309 της 24.11.2009, σ. 1):
- Άρθρο 55 πρώτη και δεύτερη περίοδος.
β) ΚΑΔ 8: Οδηγία 2009/128/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, σχετικά με τον καθορισμό πλαισίου κοινοτικής δράσης με σκοπό την επίτευξη ορθολογικής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων (ΕΕ L 309 της 24.11.2009, σ. 71):
- Άρθρο 5 παρ. 2 και άρθρο 8 παρ. 1 έως 5
- Άρθρο 12 όσον αφορά τους περιορισμούς της χρήσης γεωργικών φυτοφαρμάκων σε προστατευόμενες περιοχές που προσδιορίζονται βάσει της οδηγίας 2000/60/ΕΚ και της νομοθεσίας «Νatura 2000».
- Άρθρο 13 παρ. 1 και 3 σχετικά με τον χειρισμό και την αποθήκευση των γεωργικών φαρμάκων και τη διάθεση των καταλοίπων.
2. Σε περίπτωση αναρτημένων στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Οδηγιών Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας» για τις καλλιέργειες της δράσης, οι επαγγελματίες χρήστες γεωργικών φαρμάκων είναι υποχρεωμένοι να εφαρμόζουν τις υποχρεωτικές «Γενικές Αρχές Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας» που προσδιορίζονται σε αυτές. Οι «Οδηγίες Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας» ανά καλλιέργεια είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του ΥπΑΑΤ.
Δεσμεύσεις
1. Στο πλαίσιο της δράσης οι γεωργοί δεσμεύονται: α) Να αντιμετωπίζουν τα ζιζάνια στον υποόροφο των
οπωρώνων/αμπελώνων της δράσης, αποκλειστικά με μηχανικά μέσα κατά την κρίσιμη ανά καλλιέργεια περίοδο του έτους της αίτησης.
Η μηχανική αντιμετώπιση των ζιζανίων μπορεί λάβει χώρα με την εφαρμογή μίας ή περισσότερων από τις παρακάτω μεθόδους:
- Περιορισμένου βάθους κατεργασία του εδάφους για την καταστροφή των ζιζανίων.
- Αποκοπή με χορτοκοπτική μηχανή ή άλλο μηχάνημα χορτοκοπής.
- Βοτάνισμα (ξερίζωμα των ζιζανίων).
β) Να εφαρμόζουν φυτικά υλικά εδαφοκάλυψης (mulch) στον υποόροφο των ενταγμένων στη δράση οπωρώνων/αμπελώνων ως μέσο καταπίεσης και αποτροπής επανεμφάνισης των ζιζανίων. Ως υλικά mulching μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορα υλικά όπως άχυρο, σανό, πριονίδι, υπολείμματα της φυτομάζας των ζιζανίων μετά την αποκοπή/καταστροφή τους.
γ) Να τηρούν τις δεσμεύσεις της δράσης 31.6-Α, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης Σχεδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ). Στο ΣΠΔ δίνονται, εκ μέρους του τεχνικού συμβούλου της δράσης, οδηγίες σχετικά με την αποτελεσματικότερη εφαρμογή των ενισχυόμενων καλλιεργητικών πρακτικών (μηχανική ζιζανιοκτονία και εφαρμογή mulch) στα αγροτεμάχια της δράσης. Επίσης, στο ΣΠΔ αποτυπώνονται οι ημερομηνίες ή το εύρος ημερομηνιών εφαρμογής της μηχανικής ζιζανιοκτονίας και της εφαρμογής του mulch. Το ΣΠΔ δύναται να αναθεωρεί- ται, λαμβάνοντας υπόψη δεδομένα όπως η επανεμφάνιση δυσεξόντωτων ζιζανίων και η ανάγκη συμπληρωματικής εφαρμογής οργανικών υλικών για mulching.
2. Οι επεμβάσεις μηχανικής ζιζανιοκτονίας πρέπει να γίνονται σε χρόνους που να διασφαλίζουν την καθαρότητα του υποορόφου του οπωρώνα/αμπελώνα από ζιζάνια κατά την κρίσιμη ανά καλλιέργεια περίοδο του έτους της αίτησης και, ιδιαιτέρως, κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, ώστε η ζιζανιοκτονία να αποτελεί, ταυτόχρονα, και ανασχετικό παράγοντα των καλοκαιρινών πυρκαγιών. Αναλυτικότερα:
- Για τα φυλλοβόλα είδη (με την εξαίρεση αμυγδαλιάς, φουντουκιάς, φυστικιάς, χαρουπιάς): Μάρτιος - Οκτώβριος.
- Για αμυγδαλιά, φουντουκιά, φυστικιά, χαρουπιά: Μάϊος - μέσα Σεπτεμβρίου.
- Αμπέλι: Φεβρουάριος - Αύγουστος.
Στα φυλλοβόλα είδη περιλαμβάνονται μηλιά, αχλαδιά, κυδωνιά, ροδακινιά, νεκταρινιά, βερικοκιά, δαμασκηνιά, κερασιά, καρυδιά, λωτιά, μουσμουλιά, ροδιά, συκιά, ακτινιδιά.
3. Το βάθος της κατεργασίας του εδάφους για μηχανική ζιζανιοκτονία πρέπει να είναι, κατά το δυνατόν, επιφανειακό και περιορισμένο, προκειμένου αφενός να είναι αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση των ζιζανίων, αφετέρου να μην προκαλείται σημαντική αναμόχλευση του εδάφους.
4. Απαγορεύεται η εφαρμογή χημικών ζιζανιοκτόνων (προφυτρωτικά, προσπαρτικά, μεταφυτρωτικά) στον υποόροφο των οπωρώνων/αμπελώνων της δράσης, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους της αίτησης.
Καταπολέμηση ζιζανίων με θερμικά και ηλεκτρικά μέσα, δεν γίνεται αποδεκτή στο πλαίσιο της παρούσας δράσης.
Ύψος ενίσχυσης
Το μέγιστο ύψος ενίσχυσης ορίζεται στα 183 €/εκτάριο για τις μόνιμες καλλιέργειες, εκτός ελιάς και εσπεριδοειδών (Κωδικός προβλεπόμενου μοναδιαίου ποσού 6-10).
Οι ενισχύσεις χορηγούνται ως αποζημιώσεις έναντι του συνόλου ή μέρους των πρόσθετων δαπανών που πραγματοποιήθηκαν ως αποτέλεσμα των δεσμεύσεων της δράσης.
