Απαιτείται επειγόντως ταχεία εφαρμογή μέτρων ανάσχεσης της κλιματικής κρίσης και καλύτερος συντονισμός των προσπαθειών.
Η έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος με τίτλο «Αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην ανθρώπινη υγεία στην Ευρώπη: εστίαση στις πλημμύρες, τις ξηρασίες και την ποιότητα των υδάτων» εφιστά την προσοχή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην υγεία και την ευημερία που σχετίζονται με το νερό, οι οποίες είναι ήδη αισθητές σε ολόκληρη την Ευρώπη και περιλαμβάνουν θανάτους, τραυματισμούς, επιδημίες μολυσματικών ασθενειών και συνέπειες για την ψυχική υγεία.
Μεταξύ 1980 και 2022, καταγράφηκαν 5.582 θάνατοι που σχετίζονται με πλημμύρες και 702 θάνατοι που σχετίζονται με δασικές πυρκαγιές σε 32 ευρωπαϊκές χώρες. Ήδη σήμερα, ένας στους οκτώ Ευρωπαίους ζει σε περιοχές δυνητικά επιρρεπείς σε πλημμύρες ποταμών και περίπου το 30% των ανθρώπων στη νότια Ευρώπη αντιμετωπίζουν μόνιμη λειψυδρία.
Η κλιματική αλλαγή θα αυξήσει περαιτέρω την έκθεση των ανθρώπων σε ακραία καιρικά φαινόμενα με σοβαρές συνέπειες για την υγεία. Οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά, τα άτομα με κακή υγεία, οι ομάδες χαμηλότερου εισοδήματος, οι αγρότες και οι ομάδες υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης συγκαταλέγονται μεταξύ των ομάδων που αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες επιπτώσεις στην υγεία από πλημμύρες, ξηρασίες, πυρκαγιές ή ασθένειες που μεταδίδονται από το νερό και τους φορείς.
Με αυτά τα δεδομένα, η έκθεση υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη να εφαρμοστεί επειγόντως η ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ, ιδίως διάφορες ευρωπαϊκές πολιτικές για το κλίμα, το νερό και την υγεία και να ενσωματωθούν περαιτέρω, καθώς και να αναπτυχθούν οι ήδη υπάρχουσες λύσεις σε όλους τους τομείς και τα κυβερνητικά επίπεδα για την προστασία της ζωής, την πρόληψη δυσμενών αποτελεσμάτων για την υγεία και την αύξηση της ευημερίας.
Ταχύτερη ανάπτυξη αποτελεσματικών λύσεων
Για να ενισχυθεί η ετοιμότητά μας για μελλοντικές προκλήσεις της υγείας που σχετίζονται με το κλίμα από πλημμύρες, λειψυδρία και επιδείνωση της ποιότητας των υδάτων, απαιτούνται απαντήσεις τόσο στον τομέα της υγείας όσο και σε άλλους τομείς που έχουν αντίκτυπο στην υγεία, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης των υδάτων, του χωροταξικού σχεδιασμού, του σχεδιασμού κτιρίων ή της ασφάλισης.
Η έκθεση του ΕΟΠ επιδιώκει να εμπνεύσει δράση, παρουσιάζοντας διάφορα παραδείγματα πρακτικών λύσεων που εφαρμόζονται στις χώρες μέλη του ΕΟΠ και στις συνεργαζόμενες χώρες.
Προϋπόθεση για την αναβάθμιση της δράσης είναι η μεγαλύτερη ενσωμάτωση της κλιματικής αλλαγής στις πολιτικές υγείας στα κράτη μέλη και η αύξηση των πόρων και των ικανοτήτων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, με έμφαση στην υγεία σε υποεθνικό επίπεδο. Οι γρήγορες νίκες περιλαμβάνουν την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους και τις λύσεις, ενώ οι μακροπρόθεσμες δράσεις, συμπεριλαμβανομένων των βελτιώσεων των υποδομών και των λύσεων που βασίζονται στη φύση, απαιτούν συστηματικό σχεδιασμό και επενδύσεις. Οι διαφορές στην ευπάθεια των διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων και η γεωγραφική διακύμανση των επιπτώσεων απαιτούν μια στοχευμένη προσέγγιση βασισμένη στην ισότητα για την πρόληψη των επιπτώσεων στην υγεία για όλους υπό το μεταβαλλόμενο κλίμα.
Βασικοί κίνδυνοι που απαιτούν δράση
Πλημμύρες
Μεταξύ 1980 και 2022, καταγράφηκαν 5.584 θάνατοι που σχετίζονται με πλημμύρες στις 32 χώρες μέλη του ΕΟΠ.
Επί του παρόντος, περίπου 53 εκατομμύρια άνθρωποι (12% του πληθυσμού της Ευρώπης) ζουν σε περιοχές δυνητικά επιρρεπείς σε πλημμύρες ποταμών, αν και συχνά διαθέτουν αντιπλημμυρικά έργα. Ο αριθμός αυτός αυξήθηκε κατά 935.000 μεταξύ 2011 και 2021, δείχνοντας συνεχή ανάπτυξη στις πλημμυρικές περιοχές.
Ένα στα εννέα νοσοκομεία στην Ευρώπη βρίσκεται σε περιοχές δυνητικά επιρρεπείς σε πλημμύρες ποταμών.
Ξηρασίες και λειψυδρία
Λόγω της ζήτησης νερού και της ξηρασίας, οι περιφέρειες στην Ευρώπη βρίσκονται υπό σχεδόν μόνιμη λειψυδρία, (όχι μόνο στο νότο).
Οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρού και ζεστού καιρού διευκολύνουν την εξάπλωση των πυρκαγιών, κυρίως στη νότια Ευρώπη, αλλά όλο και περισσότερο σε άλλες περιοχές. Μεταξύ 1980 και 2022, 702 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους άμεσα λόγω δασικών πυρκαγιών στις 32 χώρες μέλη του ΕΟΠ και πολλοί περισσότεροι επλήγησαν από τον καπνό των δασικών πυρκαγιών.
Ποιότητα νερού
Η αύξηση της θερμοκρασίας του αέρα και του νερού διευκολύνει την ανάπτυξη παθογόνων, αυξάνοντας τον κίνδυνο υδατογενών ασθενειών.
Οι έντονες βροχοπτώσεις καθιστούν δύο φορές πιο πιθανό να έχουν επιβλαβείς συγκεντρώσεις παθογόνων στα υδάτινα σώματα λόγω της μολυσμένης απορροής και των συνδυασμένων υπερχειλίσεων λυμάτων.
Σε περιοχές χαμηλού υψομέτρου, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας προκαλεί διείσδυση αλατούχου νερού στους υπόγειους και επιφανειακούς υδροφόρους ορίζοντες, με δευτερογενείς επιπτώσεις στις καλλιέργειες.
Οι χαμηλές ροές κατά τη διάρκεια ξηρών περιόδων οδηγούν σε υψηλότερες συγκεντρώσεις ρύπων, απαιτώντας δαπανηρή επεξεργασία λυμάτων. Κατά τη διάρκεια ξηρών και θερμών περιόδων, οι ανθίσεις κυανοβακτηρίων σε πλούσια σε θρεπτικά συστατικά νερά μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ποιότητα του νερού.
Σχετικά με την έκθεση
Η έκθεση δημοσιεύεται στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για το Κλίμα και την Υγεία, αξιοποιώντας και συμπληρώνοντας το έργο του Παρατηρητηρίου. Η έκθεση αποτελεί συνέχεια της ευρωπαϊκής εκτίμησης κλιματικού κινδύνου που δημοσιεύθηκε νωρίτερα φέτος, η οποία ανέδειξε την υγεία ως έναν από τους τομείς κινδύνου.
