Σταδιακή αλλά εύθραυστη επιστροφή στη σταθερότητα.
Μετά από σοβαρούς κλυδωνισμούς και υψηλή μεταβλητότητα τα προηγούμενα έτη, οι γεωργικές αγορές της ΕΕ παρουσιάζουν θετικά σημάδια σταθεροποίησης, καθώς το κόστος των εισροών μειώνεται σταθερά τους τελευταίους μήνες και ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής έχει επανέλθει σε μέτριο ρυθμό.
Το γενικό μακροοικονομικό περιβάλλον και το περιβάλλον τιμών των τροφίμων υποδηλώνουν πιθανές βελτιώσεις στη ζήτηση γεωργικών προϊόντων διατροφής στους περισσότερους τομείς.
Ωστόσο, οι προοπτικές εξακολουθούν να υπόκεινται σε υψηλό βαθμό αβεβαιότητας, που συνδέεται με καιρικά φαινόμενα, γεωπολιτικές συγκρούσεις και ζωικές και φυτικές ασθένειες.
Η φθινοπωρινή έκδοση 2024 της έκθεσης βραχυπρόθεσμων προοπτικών για τις γεωργικές αγορές της ΕΕ, που δημοσιεύθηκε σήμερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρουσιάζει τις τελευταίες τάσεις και προοπτικές για τις βασικές γεωργικές αγορές.
Σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε σήμερα, οι γεωργικές αγορές παρουσιάζουν σημάδια σταθεροποίησης. Ο πληθωρισμός των τροφίμων μειώνεται και οι τιμές των τροφίμων παρέμειναν σχετικά σταθερές τους τελευταίους μήνες για τα περισσότερα προϊόντα, αν και είναι κατά μέσο όρο 32% υψηλότερες σε σύγκριση με το 2020. Η αύξηση της ζήτησης γεωργικών προϊόντων διατροφής θα μπορούσε να υποστηριχθεί από την αναμενόμενη αύξηση του ΑΕΠ της ΕΕ και τον σταθερό μέτριο πληθωρισμό. Από την εαρινή έκδοση των βραχυπρόθεσμων προοπτικών, οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες αποδείχθηκαν συχνότερες και επιζήμιες, επηρεάζοντας την παραγωγή και τα επίπεδα ποιότητας των κυριότερων αροτραίων καλλιεργειών.
Η αγορά λιπασμάτων της ΕΕ σταθεροποιείται επίσης σταδιακά, με τις εμπορικές ροές να επανέρχονται στο φυσιολογικό και την εγχώρια παραγωγή να παρουσιάζει σημάδια ανάκαμψης. Ωστόσο, η οικονομική προσιτότητα εξακολουθεί να αποτελεί πηγή ανησυχίας για τους γεωργούς, κυρίως λόγω της μείωσης των τιμών των αροτραίων καλλιεργειών. Οι χαμηλότερες αποδόσεις των καλλιεργειών σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης το 2024 θα μπορούσαν να προκαλέσουν προβλήματα ταμειακών ροών για τους καλλιεργητές αροτραίων καλλιεργειών, επηρεάζοντας ενδεχομένως τις αγορές λιπασμάτων την άνοιξη του 2025.
Από την αρχή του έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, έχει λάβει ευρύ φάσμα μέτρων για να συμβάλει στην απλούστευση της κοινής γεωργικής πολιτικής για τους γεωργούς. Αυτή η μακροχρόνια πολιτική της ΕΕ αποτελεί σημαντικό οικονομικό δίχτυ ασφαλείας για τους γεωργούς της ΕΕ και κατευθύνει τη μετάβαση σε βιώσιμη και ανθεκτική γεωργία. Η σταθερότητα σε ένα ασταθές περιβάλλον παραμένει καίριας σημασίας για την επιτυχή εκτέλεση των εργασιών των γεωργών.
Αροτραίες καλλιέργειες
Η παραγωγή σιτηρών της ΕΕ για το 2024/25 εκτιμάται σε 260,9 εκατομμύρια τόνους, περίπου 7% κάτω από τον μέσο όρο της 5ετίας, ο οποίος αντιπροσωπεύει τη χαμηλότερη παραγωγή της τελευταίας δεκαετίας. Αυτό οφείλεται στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επηρεάζουν τις αποδόσεις και, εν μέρει, στη μείωση της καλλιεργούμενης έκτασης λόγω, μεταξύ άλλων, της υπερβολικής βροχής που διαταράσσει τη φύτευση. Οι καλλιέργειες που πλήττονται περισσότερο είναι το μαλακό σιτάρι και ο αραβόσιτος, ενώ αυξάνεται η παραγωγή βρώμης, κριθαριού και σκληρού σίτου.
Η παραγωγή ελαιούχων σπόρων της ΕΕ το 2024/25 αναμένεται σε 29,7 εκατομμύρια τόνους (-8% σε ετήσια βάση), λόγω της μείωσης της έκτασης ελαιοκράμβης και των δυσμενών καιρικών συνθηκών που επηρεάζουν τον ηλίανθο. Πρόκειται για σημαντική αναθεώρηση σε σχέση με την εαρινή έκθεση βραχυπρόθεσμων προοπτικών. Αντίθετα, η παραγωγή σπόρων σόγιας αναμένεται να αυξηθεί κατά 8% σε ετήσια βάση (13% πάνω από τον μέσο όρο της 5ετίας), αντανακλώντας την αύξηση της καλλιεργούμενης έκτασης σόγιας (+11% σε ετήσια βάση).
Η κατανάλωση φυτικών ελαίων στην ΕΕ συνεχίζει να ακολουθεί πτωτική τάση (14% κάτω από τον μέσο όρο της 5ετίας), καθώς η χρήση φοινικελαίου συνεχίζει την πτωτική της τάση, οδηγώντας σε μείωση των εισαγωγών, ενώ οι εξαγωγές παραμένουν σταθερές.
Η παραγωγή ζάχαρης στην ΕΕ για την περίοδο 2024/25 θα αυξηθεί έως και κατά 1 εκατομμύριο τόνους σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η αύξηση αυτή οφείλεται στην αύξηση της έκτασης, η οποία με τη σειρά της οφείλεται στις υψηλές τιμές ρεκόρ ζάχαρης, ωθώντας ενδεχομένως τους αγρότες να στραφούν από άλλες αροτραίες καλλιέργειες. Η κατανάλωση ζάχαρης αναμένεται να παραμείνει σταθερή, οδηγώντας έτσι σε μείωση των εισαγωγών.
Εξειδικευμένες καλλιέργειες
Το 2024/25 η παραγωγή ελαιολάδου αναμένεται να επιστρέψει στα μέσα επίπεδα των 2 εκατομμυρίων τόνων, μετά από δύο χρόνια με χαμηλή παραγωγή και τιμές ρεκόρ. Καθώς αυξάνεται η διαθεσιμότητα, οι τιμές αναμένεται να μειωθούν σταδιακά και η κατανάλωση να αυξηθεί, ευνοώντας έτσι τις εξαγωγές. Ωστόσο, ο τομέας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την αβεβαιότητα σχετικά με το πόσο γρήγορα θα προσαρμοστούν οι τιμές στην αυξημένη διαθεσιμότητα και πώς θα αντιδράσουν οι καταναλωτές μετά την αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών λόγω των υψηλών τιμών.
Η παραγωγή οίνου στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς σε ετήσια βάση και να παραμείνει κατά 7% κάτω από τα μέσα επίπεδα της 5ετίας, ενώ η κατανάλωση συνεχίζει την πτωτική της τάση. Οι εξαγωγές κρασιού μειώνονται επίσης. Αναγνωρίζοντας αυτές τις δυσκολίες, η Επιτροπή συγκρότησε τον Ιούλιο του 2024 ομάδα υψηλού επιπέδου για την αμπελοοινική πολιτική με σκοπό την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο τομέας και τη διερεύνηση πιθανών λύσεων.
Η έκθεση εξετάζει επίσης πιο προσεκτικά τα μήλα, τα πορτοκάλια, τα ροδάκινα και τα νεκταρίνια, καθώς και τις ντομάτες που επηρεάστηκαν επίσης από διάφορα καιρικά φαινόμενα. Καθώς ο πληθωρισμός των τροφίμων σταθεροποιείται, η κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών θα μπορούσε να ανακάμψει στο προσεχές μέλλον.
Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα
Η προσφορά γάλακτος στην ΕΕ προβλέπεται να αυξηθεί οριακά το 2025. Υπό κανονικές καιρικές συνθήκες, η συνεχής μείωση του κοπαδιού γαλακτοπαραγωγής (-0,7%) αναμένεται να αντισταθμιστεί από την αύξηση των αποδόσεων γάλακτος (+1%).
Η παραγωγή τυριού της ΕΕ θα μπορούσε να αυξηθεί περαιτέρω το 2025 και οι εξαγωγές τυριών της ΕΕ θα μπορούσαν να επωφεληθούν από ανταγωνιστικές τιμές.
Ωστόσο, η ανάκαμψη της καταναλωτικής ζήτησης για γαλακτοκομικά προϊόντα εν γένει παραμένει επιφυλακτική και αναμεμειγμένη μεταξύ των διαφόρων γαλακτοκομικών προϊόντων. Πράγματι, η τιμή του βουτύρου αυξήθηκε σημαντικά το 2024, λόγω της στενής προσφοράς και της σταθερής ζήτησης.
Προϊόντα κρέατος
Η συνεχιζόμενη διαρθρωτική προσαρμογή οδηγεί σε μείωση της παραγωγής βοείου κρέατος στην ΕΕ κατά 1% το 2025. Η κατά κεφαλήν κατανάλωση βοείου κρέατος στην ΕΕ μειώθηκε κατά 1,7% το 2024 στα 9,6 κιλά.
Συνολικά, η παραγωγή χοιρινού κρέατος στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς κατά 0,5% το 2024 και 0,2% το 2025. Οι εστίες αφρικανικής πανώλης των χοίρων εξακολουθούν να αποτελούν κίνδυνο για την παραγωγή. Για το 2025, η κατά κεφαλήν κατανάλωση της ΕΕ αναμένεται να σταθεροποιηθεί στα 30,9 κιλά, ενώ οι λιγότερο ανταγωνιστικές τιμές του χοιρινού κρέατος στην ΕΕ καθιστούν τις εξαγωγές στην παγκόσμια αγορά πραγματική πρόκληση.
Αντίθετα, ο τομέας των πουλερικών της ΕΕ παρουσιάζει μάλλον καλές προοπτικές αγοράς το 2024, με αύξηση της παραγωγής κατά 4% και αύξηση των εξαγωγών κατά 3%. Αυτή η ανοδική τάση αναμένεται να συνεχιστεί το 2025 και η κατά κεφαλήν κατανάλωση πουλερικών στην ΕΕ να φτάσει τα 25,2 κιλά.
