Η κερδοφόρα παγκόσμια μαύρη αγορά για άγρια είδη παράνομης εμπορίας συμβάλλει στην εξάντληση ή την εξαφάνιση ολόκληρων ειδών, αλλά και επιτείνει τον κίνδυνο εξάπλωσης ζωονόσων (ασθενειών που μεταδίδονται μεταξύ των ζώων και του ανθρώπου).
Σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση του 2020 για την εγκληματικότητα εις βάρος άγριων ειδών που εκπονήθηκε από το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος, κάθε χώρα στον κόσμο πλήττεται από την παράνομη εμπορία άγριων ειδών, η οποία αφορά ευρύ φάσμα ζωικών και φυτικών ειδών, από χέλια και παγκολίνους έως ροδόξυλο. Το επικαιροποιημένο σχέδιο θα καθοδηγήσει έως το 2027 τις νέες ενωσιακές δράσεις της ΕΕ κατά της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών, βασιζόμενο στο πρώτο σχέδιο δράσης που είχε εγκριθεί πριν από έξι χρόνια.
Το αναθεωρημένο σχέδιο έχει τέσσερις βασικές προτεραιότητες:
Τον Νοέμβριο τα συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης για το διεθνές εμπόριο ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση (CITES) θα συναντηθούν στον Παναμά με σκοπό να εξετάσουν το ενδεχόμενο θέσπισης αυστηρότερων εμπορικών κανονισμών για σχεδόν 600 είδη χλωρίδας και πανίδας. Στην COP19 της CITES, η ΕΕ θα υποβάλει αυτό το αναθεωρημένο σχέδιο δράσης μαζί με μια ισχυρή δέσμη προτάσεων για διάφορα είδη που θα πρέπει να περιληφθούν στα προσαρτήματα της CITES.
Ιστορικό
Η παράνομη εμπορία άγριων ειδών αποτελεί αιτία απώλειας της βιοποικιλότητας, μπορεί να αποδυναμώσει σε μεγάλο βαθμό τους άγριους πληθυσμούς χλωρίδας και πανίδας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να τους οδηγήσει σε εξαφάνιση. Η παράνομη εμπορία άγριων ειδών έχει επίσης καταστροφικές κοινωνικοοικονομικές συνέπειες, καθώς η καταστροφή των οικοσυστημάτων που μπορεί να προκύψει από τη λαθροθηρία και την παράνομη εμπορία συχνά στερεί από τις τοπικές κοινότητες νόμιμες και βιώσιμες μορφές εισοδήματος. Όπως κατέδειξε πρόσφατα η πανδημία COVID-19, το μη διαχειριζόμενο εμπόριο άγριων ειδών μπορεί να αποτελέσει πηγή εξάπλωσης ζωονόσων, με δυνητικά καταστροφικά αποτελέσματα για τη δημόσια υγεία.
Η ΕΕ αποτελεί κόμβο για την παγκόσμια παράνομη εμπορία άγριων ειδών και, ως εκ τούτου, πρέπει να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην καταπολέμησή του. Η αναφερόμενη αξία της παράνομης εμπορίας άγριων ειδών στην ΕΕ ήταν τουλάχιστον 4,7 εκατ. ευρώ το 2019, αλλά πιθανότατα είναι πολύ μεγαλύτερη. Οι αρχές των κρατών μελών της ΕΕ κατάσχουν συστηματικά άγρια είδη που πωλούνται ως διάφορα είδη εμπορευμάτων, μεταξύ των οποίων είδη για φαρμακευτική χρήση, κοράλλια, ερπετά, πτηνά, φυτά και θηλαστικά. Από το 2017 πραγματοποιήθηκαν κατά μέσο όρο στην ΕΕ περισσότερες από 6.000 ετήσιες κατασχέσεις άγριων ειδών τα οποία περιλαμβάνονται στον κατάλογο της CITES.
Το αναθεωρημένο σχέδιο δράσης προκύπτει σε μια κρίσιμη στιγμή όσον αφορά τη διατήρηση της παγκόσμιας βιοποικιλότητας. Δείχνει ότι η ΕΕ πρωτοστατεί δίνοντας το παράδειγμα ενόψει δύο σημαντικών διεθνών συναντήσεων: πρώτον, τη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα (COP15) που θα πραγματοποιηθεί στο Μόντρεαλ τον Δεκέμβριο, όπου τα συμμετέχοντα μέρη αναμένεται να καταλήξουν σε παγκόσμια συμφωνία για να τερματίσουν και να αντιστρέψουν τη συνεχιζόμενη καταστροφή της βιοποικιλότητας· και, δεύτερον, τη διάσκεψη των μερών της CITES (COP19) που θα πραγματοποιηθεί στον Παναμά τον Νοέμβριο.