Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει στοχευμένες τροποποιήσεις του ισχύοντος νομικού πλαισίου που ορίζεται στον κανονισμό για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης αγοράς γεωργικών προϊόντων (ΚΟΑ) και σε έναν νέο κανονισμό για τη διασυνοριακή επιβολή του νόμου κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.
Οι προτάσεις αυτές αποσκοπούν στην ενίσχυση της θέσης των γεωργών και στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των παραγόντων της αλυσίδας εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων διατροφής. Και οι δύο προτάσεις αντικατοπτρίζουν άμεσα διάφορες συστάσεις του στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της γεωργίας της ΕΕ και ανταποκρίνονται σε ορισμένες από τις πιο πιεστικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο γεωργικός τομέας.
Η βελτίωση της θέσης των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων διατροφής και η στήριξη του εισοδήματός τους αποτελούν σημαντικούς στόχους της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ).
Οι σημερινές στοχευμένες τροποποιήσεις αποσκοπούν συγκεκριμένα στην ενίσχυση της θέσης των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων διατροφής και στην επίτευξη υψηλότερου βαθμού εμπιστοσύνης μεταξύ των φορέων με τους εξής τρόπους:
▪ ενίσχυση των κανόνων για τις συμβάσεις μεταξύ γεωργών και αγοραστών, γενίκευση των γραπτών συμβάσεων και βελτίωση του τρόπου με τον οποίο οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις λαμβάνουν υπόψη τις εξελίξεις της αγοράς και τις διακυμάνσεις του κόστους και των οικονομικών συνθηκών·
▪ καθιστώντας υποχρεωτική τη θέσπιση μηχανισμών διαμεσολάβησης μεταξύ των γεωργών και των αγοραστών τους·
▪ ενίσχυση των οργανώσεων παραγωγών και των ενώσεών τους μέσω της βελτίωσης της διαπραγματευτικής τους ισχύος, της δυνατότητας των κρατών μελών να τους παρέχουν μεγαλύτερη χρηματοδοτική στήριξη στο πλαίσιο των τομεακών παρεμβάσεων της ΚΓΠ και της απλούστευσης των κανόνων για τη νομική αναγνώρισή τους·
▪ παροχή στην ΕΕ της δυνατότητας να στηρίζει οικονομικά τις οργανώσεις παραγωγών που αναλαμβάνουν ιδιωτικές πρωτοβουλίες για τη διαχείριση κρίσεων·
▪ καθορισμός του πότε μπορούν να χρησιμοποιούνται προαιρετικοί όροι όπως «δίκαιες», «δίκαιες» και «βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού» για την περιγραφή της οργάνωσης της αλυσίδας εφοδιασμού κατά την εμπορία γεωργικών προϊόντων·
▪ επέκταση της δυνατότητας των γεωργών και άλλων παραγόντων να συμφωνούν σε πρωτοβουλίες βιωσιμότητας με ορισμένες κοινωνικές διαστάσεις, όπως η στήριξη της ανανέωσης των γενεών, η διατήρηση της βιωσιμότητας των μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων ή η βελτίωση των συνθηκών εργασίας των γεωργών και των γεωργικών εργατών.
Παράλληλα, η Επιτροπή προτείνει νέους κανόνες για τη διασυνοριακή επιβολή της νομοθεσίας κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων και τροφίμων που απαγορεύονται από τη λεγόμενη οδηγία για τις ΑθΕΠ. Κατά μέσο όρο, περίπου το 20% των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων που καταναλώνονται σε ένα κράτος μέλος προέρχονται από άλλο κράτος μέλος. Είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η συνεργασία των εθνικών αρχών επιβολής του νόμου, ιδίως με τη βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών, των ερευνών και της είσπραξης κυρώσεων.
Η σημερινή πρόταση σχετικά με τη διασυνοριακή επιβολή της νομοθεσίας κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών θα ενισχύσει περαιτέρω την επιβολή της νομοθεσίας κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στις σχέσεις μεταξύ επιχειρήσεων στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, στηρίζοντας τη διακρατική επιβολή. Η πρόταση εισάγει διαδικαστικούς κανόνες σχετικά με τον τρόπο εκτέλεσης και επίτευξης αυτής της συνεργασίας σε διασυνοριακές υποθέσεις.
Με τη δημιουργία μηχανισμού αμοιβαίας συνδρομής, οι εθνικές αρχές επιβολής του νόμου θα έχουν τη δυνατότητα να ζητούν και να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να ζητούν από άλλη αρχή επιβολής του νόμου να λάβει μέτρα επιβολής για λογαριασμό τους. Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει στις αρχές επιβολής του νόμου να συμφωνούν για την ανάληψη συντονισμένης δράσης όποτε υπάρχουν εύλογες υπόνοιες για ευρέως διαδεδομένες αθέμιτες εμπορικές πρακτικές με διασυνοριακή διάσταση. Οι έρευνες αυτές ενισχύουν την προστασία των γεωργών και των μικρομεσαίων προμηθευτών σε επίπεδο ΕΕ από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων διατροφής.
Η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Καθώς πλησιάζει η εορταστική περίοδος και οι οικογένειες συγκεντρώνονται για να μοιραστούν τα γεύματά τους, μας υπενθυμίζεται η αφοσίωση των αγροτών που καθιστούν δυνατές αυτές τις στιγμές γύρω από το τραπέζι. Η δικαιοσύνη για τους γεωργούς αποτελεί βασική προτεραιότητα. Αξιοπρεπές εισόδημα, δίκαιες τιμές, ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση στην τροφική αλυσίδα και καλύτερη προστασία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, ως ένα από τα πρώτα μέτρα αυτής της εντολής, είμαι υπερήφανος που ανακοινώνω προτάσεις που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστική τους θέση.»
Υλοποίηση των δεσμεύσεών
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υλοποιεί περισσότερες δράσεις σύμφωνα με τη δέσμευσή της να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες των γεωργών. Στις 22 Φεβρουαρίου, η Επιτροπή παρουσίασε τις πρώτες δράσεις απλούστευσης με σκοπό τη διαρκή μείωση του διοικητικού φόρτου για τους γεωργούς της ΕΕ. Στις 15 Μαρτίου, υπέβαλε την πρότασή της για στοχοθετημένη αναθεώρηση της κοινής γεωργικής πολιτικής, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 25 Μαΐου μετά την επιτυχή έγκρισή της από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Σήμερα, η Επιτροπή δημοσιεύει επίσης επισκόπηση των στοχευμένων μέτρων απλούστευσης της ΚΓΠ που θεσπίστηκαν από την αρχή του έτους, αναφέροντας την πρόοδο στην εφαρμογή τους και αξιολογώντας τον οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπό τους. Συνολικά, η δέσμη μέτρων απλούστευσης βοήθησε τους γεωργούς της ΕΕ μειώνοντας τη γραφειοκρατία, εξοικονομώντας χρόνο, παρέχοντας ασφάλεια δικαίου και προσφέροντας μεγαλύτερη ευελιξία στη διαχείριση των εκμεταλλεύσεών τους.
Επίσης, τον Μάρτιο, η Επιτροπή υπέβαλε έγγραφο προβληματισμού με πιθανές οδούς για την ενίσχυση της θέσης των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, μετά την έκκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να αναλάβει δράση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα ο γεωργικός τομέας. Τον Απρίλιο η Επιτροπή ενέκρινε έκθεση σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων και εγκαινίασε το νέο παρατηρητήριο της αγροδιατροφικής αλυσίδας της ΕΕ (AFCO).
Η τελευταία πραγματοποίησε την πρώτη συνεδρίασή της τον Ιούλιο για τη βελτίωση της εμπιστοσύνης και της συνεργασίας εντός της αλυσίδας εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων διατροφής. Επιπλέον, για λόγους αυξημένης εμπιστοσύνης και δικαιοσύνης κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, η Επιτροπή διεξάγει επίσης έρευνα σε γεωργούς και προμηθευτές σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών τροφίμων σε όλα τα κράτη μέλη για να αξιολογήσει αυτά τα εν εξελίξει μέτρα. Οι απαντήσεις είναι ανοικτές έως τις 20 Δεκεμβρίου 2024.
Οι προτεινόμενες από την Επιτροπή στοχευμένες νομοθετικές τροποποιήσεις της ΚΟΑ και ο προτεινόμενος νέος κανονισμός για τη διασυνοριακή επιβολή των ΑθΕΠ θα συζητηθούν τώρα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενόψει της έκδοσής τους.
Παράλληλα με τις σημερινές προτάσεις, η Επιτροπή έχει λάβει περαιτέρω μέτρα για τη στήριξη του γεωργικού τομέα.
