Σημαντικές αλλαγές, αλλά και αύξηση στο κόστος άρδευσης φέρνει η απόφαση της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων για την κοστολόγηση του ύδατος (ΦΕΚ 1715/Β/22.5.2017), με την οποία, μεταξύ άλλων, θεσμοθετείται περιβαλλοντικό τέλος.
Η εν λόγω απόφαση καθορίζει λεπτομερώς το πλαίσιο για την παροχή αρδευτικού ύδατος, αλλά και τον τρόπο τιμολόγησή του. Το σημαντικότερο όλων είναι πως με την εφαρμογή των νέων διατάξεων, οι αγρότες θα πρέπει να προσαρμοστούν σε μια νέα φιλοσοφία σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης του νερού.
Γενικό πλαίσιο παροχής υπηρεσιών ύδατος για αγροτική χρήση
Μέσω της τιμολόγησης υπηρεσιών παροχής ύδατος για αγροτική χρήση, καθορίζονται διαδικασίες ανάκτησης του περιβαλλοντικού κόστους και του κόστους πόρου, καθώς και κίνητρα για την ορθολογική διαχείριση των υδάτων, με βάση τη σταδιακή υλοποίηση μετρήσεων απολήψιμης ποσότητας.
Κάθε νέο και νόμιμα οργανωμένο συλλογικό δίκτυο καθώς και κάθε υφιστάμενο δίκτυο που επεκτείνεται και εκσυγχρονίζεται, πρέπει να διαθέτει σύστημα καταγραφής των απολήψιμων ποσοτήτων ύδατος και υδρομετρητές στο σύνολο των χρηστών του δικτύου.
Οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος για αγροτική χρήση, μεριμνούν για τη σταδιακή τοποθέτηση υδρομετρητών στο σύνολο των χρηστών του δικτύου εντός τριετίας εφόσον αυτό είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό. Το σχετικό κόστος δύναται να αναλαμβάνεται από τους παρόχους υπηρεσιών ύδατος και να ανακτάται μέσω της αποπληρωμής του από τους χρήστες.
Εφόσον ο πάροχος εκτιμά ότι δεν είναι τεχνικά ή οικονομικά εφικτό να τοποθετούν συστήματα μέτρησης της κατανάλωσης ύδατος στο σύνολο του δικτύου εντός τριετίας, υποχρεούται να καταθέσει στη Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Σχέδιο Δράσης, όπου θα προσδιορίζονται το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την ολοκλήρωση της τοποθέτησης συστημάτων μέτρησης της κατανάλωσης ύδατος (υδρομετρητών ή άλλου συστήματος ισοδυνάμου αποτελέσματος), τα μέτρα που απαιτούνται για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης καθώς και λεπτομερές χρονοδιάγραμμα.
Στο Σχέδιο Δράσης θα προσδιορίζεται επίσης υποχρεωτικά το συνολικό εκτιμώμενο κόστος, ο τρόπος χρηματοδότησης και το ποσοστό προόδου του έργου κατ’ έτος.
Σε κάθε περίπτωση, η τοποθέτηση συστημάτων μέτρησης της κατανάλωσης ύδατος πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το 2024.
Πάροχοι υπηρεσιών ύδατος για αγροτική χρήση είναι οι Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων (ΓΟΕΒ, ΤΟΕΒ, ΑΟΣΑΚ κ.α.), η ΕΥΔΑΠ, η ΕΥΑΘ, η Εταιρεία Παγίων ΕΥΔΑΠ, η Εταιρεία Παγίων ΕΥΑΘ, οι ΟΤΑ Α΄και Β΄ βαθμού και λοιποί φορείς που παρέχουν νερό άρδευσης σε τελικούς χρήστες.
Τα προβλεπόμενα περιβαλλοντικά τέλη επιβάλλονται στους τελικούς χρήστες αμέσως μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης.
Με κανονιστικές πράξεις είναι δυνατόν να εξαιρούνται από τα περιβαλλοντικά τέλη:
Χρήστες οι οποίοι, με την εφαρμογή πρακτικών ορθολογικής διαχείρισης υδάτων, συμβάλλουν στη διατήρηση ή/και βελτίωση της καλής κατάστασης των υδάτων, συμπεριλαμβανομένης της επαναχρησιμοποίησης λυμάτων, ευπαθείς (ευάλωτες ή ειδικές) κοινωνικά ομάδες πολιτών.
Γενικοί κανόνες τιμολόγησης υπηρεσιών παροχής ύδατος για αγροτική χρήση μέσω οργανωμένων συλλογικών δικτύων
Τα τιμολόγια των υπηρεσιών παροχής ύδατος για αγροτική χρήση προσδιορίζονται από τους παρόχους των υπηρεσιών αυτών και εγκρίνονται από την αρμόδια αρχή, σύμφωνα με τις σχετικές προβλέψεις της κείμενης νομοθεσίας.
Ο προσδιορισμός των τιμολογίων γίνεται κατά τρόπο ώστε τα συνολικά έσοδα των παρόχων να συμβάλουν στη βελτίωση της ανάκτησης του κόστους, χωρίς να ανατρέπονται οι συνθήκες βιωσιμότητας των αγροτικών χρήσεων, με εξαίρεση έτη στα οποία προ- ηγήθηκαν περίοδοι καταστάσεων έκτακτων αναγκών ή ανωτέρας βίας.
Ο τρόπος τιμολόγησης από τους παρόχους των υπηρεσιών για αγροτική χρήση στους τελικούς χρήστες γίνεται βάσει μικτού συστήματος χρέωσης.
Το σύστημα χρέωσης αποτελείται από δύο μέρη:
α) ένα σταθερό τέλος και β) ένα μεταβλητό τέλος ανά μονάδα νερού (ογκομετρική χρέωση ανά κυβικό μέτρο κατανάλωσης νερού), το οποίο αυξάνεται βάσει της αύξησης της κατανάλωσης αποτελώντας κίνητρο για τη μείωση της υπερκατανάλωσης λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές προβλέψεις των Σχεδίων Διαχείρισης ΛΑΠ, τους κώδικες ορθών γεωργικών πρακτικών, την κοινή υπουργική απόφαση Φ16/6631/01-06-1989 (Β’ 428) «Προσδιορισμός ανώτατων και κατώτατων ορίων των αναγκαίων ποσοτήτων για την ορθολογική χρήση του νερού στην άρδευση», καθώς και σχετικούς δείκτες αναφοράς ανά είδος καλλιέργειας, μέθοδο άρδευσης και κλιματική ζώνη.
Το σταθερό τέλος εφαρμόζεται στην άρδευση ανά στρέμμα καλλιέργειας.
Τα μεταβλητά τέλη ανά κυβικό μέτρο εφαρμόζονται στους χρήστες, ανάλογα με την μετρηθείσα ποσότητα του ύδατος για αγροτική χρήση που καταναλώθηκε. Στα μεταβλητά τέλη περιλαμβάνεται και το περιβαλλοντικό τέλος.
Σε περιπτώσεις όπου δεν είναι εφικτή η καταμέτρηση του ύδατος για άρδευση, ώστε να γίνεται χρέωση ανά κυβικό μέτρο, ο πάροχος εκτιμά την ποσότητα του ύδατος που καταναλώθηκε, είτε κατά έκταση γης και είδος καλλιέργειας καθώς και μέθοδο άρδευσης, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, είτε κατά χρόνο χρήσης του αρδευτικού νερού, ανάλογα με τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα, λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές προβλέψεις των Σχεδίων Διαχείρισης ΛΑΠ, τους κώδικες ορθών γεωργικών πρακτικών, την κοινή υπουργική απόφαση Φ16/6631/ 01-06-1989 (Β’ 428) «Προσδιορισμός ανώτατων και κατώτατων ορίων των αναγκαίων ποσοτήτων για την ορθολογική χρήση του νερού στην άρδευση» καθώς και σχετικούς δείκτες αναφοράς ανά είδος καλλιέργειας, μέθοδο άρδευσης και κλιματική ζώνη.
