Γενικές οδηγίες για όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι κτηνοτρόφοι και χρήσιμες συμβουλές για τη σωστή διατροφή των αιγοπροβάτων - Η βαθμολογία του Δείκτη θρεπτικής κατάστασης.
Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η ορθή διατροφή των προβατίνων θα πρέπει να στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στην εμπειρία του κάθε κτηνοτρόφου που είναι απαραίτητη:
α) στο να ξέρει πολύ καλά τα ζώα που έχει και τις δυνατότητες παραγωγής τους
β) να αξιολογεί όσο το δυνατόν καλύτερα τους βοσκότοπους που διαθέτει και την εποχική παραγωγή αυτών και
γ) να αξιολογεί σωστά σε κάθε περίπτωση τη σωματική κατάσταση των προβατίνων (να μην έχει ποτέ αδύνατα ή πολύ παχιά ζώα).
Επίσης είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουν οι κτηνοτρόφοι ότι:
ΠΟΤΕ (σχεδόν) δεν είναι δυνατόν να καλύψουν τις ανάγκες των προβατίνων τους χρησιμοποιώντας, συμπληρωματικά των χονδροειδών ζωοτροφών, μόνο κάποιον καρπό ή σπέρμα (π.χ. μόνο καλαμπόκι ή βαμβακόσπορο) αλλά χρειάζεται η χορήγηση μίγματος που να είναι ισόρροπο σε όλα τα θρεπτικά συστατικά.
Θα πρέπει πάντοτε να εξασφαλίζουν χονδροειδή τροφή για τα ζώα τους (βοσκή ή οποιοδήποτε καλό σανό)
Περίοδος οχειών (μαρκάλου)
Η περίοδος αυτή συμπίπτει με το τελευταίο στάδιο της γαλακτοπαραγωγής. Συνήθως οι προβατίνες προς το τέλος της γαλακτικής περιόδου έχουν απώλεια στο σωματικό τους βάρος.
Τότε και για περίοδο περίπου δύο εβδομάδων πριν από την οχεία πρέπει να τους χορηγείται συμπληρωματική τροφή που μπορεί ναείναι ένα ισορροπημένο μίγμα συμπυκνωμένων τροφών και σε ποσότητα 600 g ανά ημέρα.
Θα πρέπει να έχουμε πάντοτε το νου μας ώστε να μην υπερπαχυνθούν οι προβατίνες με αρνητικά αποτελέσματα στη γονιμότητά τους.
Περίοδος κυοφορίας
Οι προβατίνες, έως τον τέταρτο μήνα της εγκυμοσύνης, χρειάζονται περίπου 4 φορές περισσότερο νερό από ότι πριν από την εγκυμοσύνη.
Καθώς το 70% της ανάπτυξης των αγέννητων αρνιών συντελείται σε αυτή την περίοδο των 5 ή 6 εβδομάδων, η τροφή πρέπει να περιέχει αρκετές θερμίδες και να είναι θρεπτικά ισορροπημένη για να ενισχύσει την ανάπτυξη.
Τον τελευταίο μήνα της κύησης, το έμβρυο γίνεται τόσο μεγάλο που καταλαμβάνει τον περισσότερο χώρο από εκείνον που καταλάμβανε ο προστόμαχος. Για τον λόγο αυτό απαιτείται τροφή πλούσια σε πρωτεΐνες και ενέργεια, καθώς οι προβατίνες δυσκολεύονται να χωνέψουν αρκετή τροφή για να συντηρήσουν τόσο τον εαυτό τους, όσο και το έμβρυο, όταν τρέφονται με ανεπαρκή ακατέργαστη τροφή.
Αν δεν λαμβάνονται αρκετές πρωτεΐνες και ενέργεια, χρησιμοποιούν υπερβολικές ποσότητες αποθηκευμένου λίπους, πράγμα που μπορεί να προκαλέσει τοξαιμία. Η περιορισμένη συμπλήρωση ενέργειας μπορεί επίσης να οδηγήσει σε υπογλυκαιμία, ασθένεια που μιμείται τα συμπτώματα της τοξαιμίας.
Ένα καλό μείγμα, που προτείνουμε ανεπιφύλακτα για άριστα αποτελέσματα, είναι το Π-200 (σε μορφή pellets), που είναι πλήρες και ισορροπημένο σε ενέργεια με τις απαραίτητες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, σε συνδυασμό με χορήγηση σανού.
Το μείγμα και ο σανός πρέπει να χορηγούνται τακτικά για να αποφεύγεται ο κίνδυνος εκδήλωσης ασθένειας ή εντεροτοξαιμίας, εξαιτίας ασταθούς διατροφής. Μία καλή ποσότητα, είναι το μισό κιλό ισορροπημένο μείγμα την ημέρα (περισσότερο για τις μεγαλύτερες προβατίνες).
Στο διάστημα αυτό, πρέπει να προσέχετε τις εξασθενημένες προβατίνες που απομακρύνονται από την τροφή ή στέκονται σαν ζαλισμένες.
Η έλλειψη άσκησης συμβάλει στην εκδήλωση πολλών προβλημάτων. Αν χρειάζεται, επιβάλλετέ τους την άσκηση σκορπίζοντας το σανό σε διάφορα καθαρά σημεία του βοσκότοπου, μια φορά την ημέρα ώστε να τις αναγκάσετε να σηκωθούν να περπατήσουν.
Η σπουδαιότητα της σωστής σίτισης στο τελευταίο στάδιο της εγκυμοσύνης.
Η ανεπαρκής σίτιση κατά τις τελευταίες 4 εβδομάδες (5 ή 6 για τις προβατίνες με δίδυμα) επιφέρει:
Μικρό βάρος
Περιορισμένα αποθέματα λίπους στα νεογέννητα αρνιά, φαινόμενο που καταλήγει σε περισσότερους θανάτους από το ψύχος και την έκθεση.
▪ Μικρή εριοπαραγωγή των αρνιών αυτών που ενηλικιώνονται
▪ Αυξημένες πιθανότητες τοξαιμίας στην εγκυμοσύνη
▪ Μικρή περίοδο κύησης και ορισμένους πρόωρους τοκετούς
▪ Καθυστέρηση της παραγωγής γάλακτος, η οποία επιπλέον είναι περιορισμένη
Η υπερβολική σίτιση μπορεί να προκαλέσει υπερβολική ανάπτυξη στα αρνιά και να κάνει την προβατίνα υπέρβαρη, κάτι που επιφέρει σοβαρά προβλήματα τοκετού.
Στάδιο γαλακτοπαραγωγής
Στο πρώτο στάδιο της γαλακτοπαραγωγής που συμπίπτει με χειμερινούς μήνες τα ζώα ή δε θα έχουν καθόλου βοσκή ή αυτή θα είναι περιορισμένη.
Στην πρώτη περίπτωση πρέπει να τους χορηγείται σανός και ισορροπημένο μίγμα γαλακτοπαραγωγής που υπολογίζεται στα 600 gr ανά ένα κιλό γάλακτος.
Θα πρέπει στην διατροφή τους να συμπεριλαμβάνονται αναλογικάβοσκή και / ή σανός και οπωσδήποτε ένα καλό- ισορροπημένο μίγμα γαλακτοπαραγωγής.
Αν οι προβατίνες είναι υψιπαραγωγικές, τότε πρέπει να τους χορηγείται και επιπλέον μίγμα γαλακτοπαραγωγής ανάλογα με την επιπλέον ποσότητα γάλακτος που μπορούν να παράγουν (για κάθε κιλό γάλακτος αντιστοιχούν 500g ισορροπημένου μίγματος).
Δείκτης θρεπτικής κατάστασης
Η βαθμολογία του Δείκτη θρεπτικής κατάστασης (ΔΘΚ) των προβάτων είναι ένα εργαλείο διαχείρισης που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι κτηνοτρόφοι ως μία βοήθεια στη λήψη αποφάσεων στην εκτροφή και για την βελτιστοποίηση των αποδόσεων των ζώων.
Ο ΔΘΚ παρέχει μια υποκειμενική αξιολόγηση του λίπους και της μυϊκής μάζας στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
Μπορεί να εκτιμηθεί εύκολα με ψηλάφηση των ακανθώδων και εγκάρσιων αποφύσεων των οσφυϊκών σπονδύλων και αξιολογείται σε κλίμακα πέντε σημείων, με το 1 να αντιστοιχεί σε ένα ζώο πολύ αδύνατο και 5 σε ένα ζώο εξαιρετικά παχύ.
Ο ΔΘΚ έχει πλεονεκτήματα στην αξιολόγηση της θρεπτικής κατάστασης του κοπαδιού, το οποίο μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση τόσο της διαχείριση των διατροφικών απαιτήσεων του κοπαδιού όσο και των αναπαραγωγικών παραμέτρων.
Μεθοδολογία εφαρμογής
• Δεν απαιτεί εξοπλισμό
• Τοποθετείστε το χέρι πάνω από τη σπονδυλική στήλη στην οσφυϊκή χώρα μεταξύ της τελευταία πλευράς και των οστών του ισχίου.
• Αισθανθείτε το λίπος που καλύπτει τις σπονδυλικές αποφύσεις (το μέρος της σπονδυλικής στήλης που δείχνει προς τα πάνω και δεξιά ή αριστερά από το σπόνδυλο).
• Όσο πιο εμφανή αισθάνεστε τα οστά, τόσο χαμηλότερη είναι η θρεπτική κατάσταση.
Βαθμολογήστε ανάλογα από το 1-5.
Αναμενόμενα οφέλη
• Πολύ καλύτερη απόδοση του κοπαδιού
• Καλύτερη διατροφή και διαχείριση των ζωοτροφών.
Οικονομικές πτυχές
Ο ΔΘΚ επιτρέπει στον κτηνοτρόφο να ταξινομεί τα ζώα ανάλογα με την κατάσταση τους, γεγονός που βελτιώνει την παραγωγικότητα. Η εφαρμογή της ομαδοποίησης με βάση το ΔΘΚ μπορεί να αυξάνει το κόστος εργασίας, αλλά τα οφέλη υπερβαίνουν κατά πολύ αυτό το όριο. Με υγιέστερα ζώα και καλύτερες συνθήκες υγιεινής, το κόστος των κτηνιατρικών υπηρεσιών θα μειωθεί.
Περιβαλλοντικές πτυχές
Ο ΔΘΚ θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα της διατροφής και της βόσκησης μέσω της καλύτερης ταξινόμησης των ζώων ανάλογα με το φυσικό τους στάδιο. Τα καλύτερα ζώα θα βελτιώσουν την κοινωνική αποδοχή των κτηνοτρόφων και την καλή διαβίωση των ζώων.
Προαπαιτούμενα
• Το μαλλί της προβατίνας μπορεί να δυσκολεύει την εκτίμηση
• Τα πρόβατα πρέπει να αξιολογούνται μεμονωμένα
• Οι κτηνοτρόφοι χρειάζονται εκπαίδευση για την εκτίμηση του ΔΘΚ
• Θα πρέπει να εντοπίσετε το λίπος/μυϊκή μάζα που καλύπτει το οστό και όχι την πυκνότητα του μαλλιού.
• Το ίδιο άτομο θα πρέπει να κάνει την εκτίμηση σε όλα τα ζώα, έτσι ώστε να υπάρξει συνέπεια στο αποτέλεσμα
Μια άλλη σημαντική συμβουλή είναι να εκτιμηθεί κάθε προβατίνα με το ίδιο χέρι. Όταν το ίδιο άτομο ελέγχει κάθε προβατίνα με τον ίδιο τρόπο, είναι πολύ πιο εύκολο να εντοπιστούν διακυμάνσεις μεταξύ των προβάτων.
