Τα έντομα που βρίσκονται στο έδαφος και προκαλούν τεράστιες ζημιές στο λαχανόκηπό μας είναι τα σιδηροσκούληκα, συρματοσκούληκα ή βελονίδες, οι αγρότιδες, κοφτοσκούληκα ή καραφατμέ και ο πρασάγγουρας ή κρεμμυδοφαγος ή κολοκυθοκόφτης.
Τα έντομα αυτά μπορεί να προσβάλλουν τα φυτά του λαχανοκήπου μας κυρίως όταν καλλιεργείται σε ελαφρά εδάφη και πλούσια σε οργανική ουσία και υγρασία.
ΣΙΔΗΡΟΣΚΟΥΛΗΚΕΣ – ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ
Τα έντομα, όταν ενηλικιωθούν, γεννούν τα αβγά τους στο έδαφος, επιλέγοντας σημεία τα οποία έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν καλύτερα ως πηγές τροφοδότησης. Τα αβγά επωάζονται σε μία εβδομάδα περίπου και οι προνύμφες αρχίζουν να μετακινούνται στο έδαφος για να βρουν τροφή. Προτιμούν θερμοκρασίες από 11 έως 22 βαθμούς Κελσίου και μετακινούνται προς την επιφάνεια του εδάφους, όταν ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες, ειδικότερα την άνοιξη. Ανάλογα με την εξωτερική θερμοκρασία ξαναμπαίνουν στο έδαφος, ώστε να προφυλαχθούν από τις καιρικές συνθήκες. Προς το τέλος του καλοκαιριού, μπαίνουν στο έδαφος και τα ενήλικα βγαίνουν από αυτό όταν οι θερμοκρασίες ανέβουν πάνω από 10 βαθμούς Κελσίου την επόμενη άνοιξη. Ο βιολογικός κύκλος του εντόμου είναι πολύ μεγάλος και κρατάει περίπου πέντε χρόνια.
Συμπτώματα - Προσβολές
Η προσβολή στα φυτά γίνεται στις ρίζες και παρουσιάζεται με μάρανση και ξήρανση. Οι προνύμφες βρίσκονται στο έδαφος και τρέφονται από τις ρίζες. Σε νεαρά φυτά εισέρχονται στην κεντρική ρίζα όπου τρώνε το εσωτερικό της, τη βάση του στελέχους με αποτέλεσμα τη νέκρωση των ιστών.
ΚΑΡΑΦΑΤΜΕ ή ΚΟΦΤΟΣΚΟΥΛΗΚΑ - ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ
Τα στάδια από τα οποία διέρχεται το έντομο είναι 4: αυγό, προνύμφη (κάμπια), νύμφη (χρυσαλλίδα) και ακμαίο έντομο (πεταλούδα). Το στάδιο στο οποίο το έντομο είναι επιβλαβές είναι εκείνο της προνύμφης. Έχει περισσότερες από 3 γενιές/έτος, κάτι που όμως εξαρτάται και από τις θερμοκρασίες και τις καιρικές συνθήκες (σε ευνοϊκές για την ανάπτυξή της συνθήκες, τα στάδια ολοκληρώνονται πιο γρήγορα, άρα αυξάνεται και ο αριθμός των γενεών/έτος). Οι προνύμφες (κάμπιες) είναι άτριχες με μήκος 40-50 χιλιοστά, πράσινο χρωματισμό σε νεαρή ηλικία και γκριζοκάστανο αργότερα. Τα ακμαία έντομα (πεταλούδες) έχουν μήκος περίπου 20 χιλιοστά, γκριζοκάστανο χρωματισμό. Το έντομο εξαπλώνεται μέσω του ακμαίου, το οποίο πετάει σε κοντινές σχετικά αποστάσεις(πχ από γειτονικούς κήπους) και γεννάει αυγά, από όπου εξέρχονται εντός 5-7 ημερών οι προνύμφες.
Συμπτώματα - Προσβολές
Οι νεαρές προνύμφες (κάμπιες) τρέφονται με τα φύλλα, δημιουργώντας δυσδιάκριτα φαγώματα, τρύπες ή/και σχισίματα. Όσο μεγαλώνουν κόβουν τα μικρά φυτά στο λαιμό(σημείο μεταξύ ρίζας και βλαστού) ουσιαστικά καταστρέφοντάς τα. Οι μεγαλύτερης ηλικίας προνύμφες τρώνε ολοκληρωτικά τις ρίζες και τα φύλλα των φυτών. Συναντώνται κυρίως σε ελαφρά εδάφη. Ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες για την εμφάνισή τους είναι ξηρός, ζεστός καιρός και έδαφος καλυμμένο από ζιζάνια. Σε υγρό έδαφος οι νεαρές κάμπιες δεν επιβιώνουν. Το έντομο έχει νυκτόβια συμπεριφορά.
ΠΡΑΣΑΓΓΟΥΡΑΣ Η ΚΡΕΜΜΥΔΟΦΑΓΟΣ Η ΚΟΛΟΚΥΘΟΚΟΦΤΗΣ
Ο πρασάγγουρας τρέφεται με ρίζες φυτών, αλλά και με οργανισμούς του εδάφους. Τα ακμαία έχουν μήκος περίπου 45-50 χιλ., καστανό χρωματισμό και φέρουν λεπτές τρίχες. Τα πρόσθια πόδια, που είναι προσαρμοσμένα για να σκάβουν, μοιάζουν με φτυάρια. Οι νεαρές νύμφες έχουν χρώμα υπόλευκο και στην κατασκευή τους μοιάζουν με μυρμήγκια. Αντίθετα οι νύμφες μεγαλύτερης ηλικίας μοιάζουν περισσότερο με το ακμαίο έντομο.
Το έντομο ζει κυρίως κάτω από το έδαφος κυρίως σε θερμά, υγρά εδάφη, πλούσια σε οργανική ουσία. Χαρακτηριστικό του είναι οι στοές, που σκάβει σε μικρό βάθος κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, που έχουν πλάτος όσο το πάχος ενός δακτύλου.
Συμπτώματα - Προσβολές
Ο πρασάγγουρας προσβάλει κυρίως τα υπόγεια όργανα των φυτών, ρίζες, βολβούς και σπόρους κατά τη διάρκεια της νύχτας. Κάνει ζημιές διανοίγοντας υπόγειες στοές κόβοντας τις ρίζες που βρίσκονται στο πέρασμά του. Τα φυτά μετά το κόψιμο των φυτών (αρχικό στάδιο ανάπτυξης) μαραίνονται και ξηραίνονται. Η παρουσία του εχθρού γίνεται αντιληπτή από τα μικροκενά που παρατηρούνται στον λαχανόκήπο μας και από τις εξωτερικές τρύπες , μεγέθους δακτύλου.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ ΕΔΑΦΟΥΣ
Καλλιεργητικές τεχνικές
Είναι βασικό να φυτεύουμε τα λαχανικά – κηπευτικά στις κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης τόσο μεταξύ των φυτών όσο και μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Όσο πιο αραιά φυτεύονται τόσο μεγαλύτερη ηλιοφάνεια και καλύτερο αερισμό έχουν, κάτι που συντελεί στην μείωση της ανάπτυξης ασθενειών και των προσβολών από έντομα. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζουμε και μια καλή παραγωγή λαχανικών, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Είναι προτιμότερο να φυτεύουμε λιγότερα φυτά σε αραιές αποστάσεις παρά περισσότερα φυτά και πυκνότερα. Τα ζιζάνια (χόρτα) που αναπτύσσονται μέσα στο χώρο του λαχανόκηπου θα πρέπει να απομακρύνονται, γιατί αποτελούν συνήθεις πηγές πρωτογενών μολυσμάτων (εχθρούς και ασθένειες) καθώς και το βαθύ σκάλισμα-όργωμα καταστρέφει τις προνύμφες (κάμπιες) που διαχειμάζουν στο έδαφος.
ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ ΕΔΑΦΟΥΣ
Οι δραστικές ουσίες που έχουν έγκριση για την καταπολέμηση των εντόμων εδάφους είναι ελάχιστες και για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να αξιοποιηθούν καλύτερα στον μέγιστο βαθμό. Ο χρόνος και ο τρόπος διαχείρισης παίζουν σημαντικό ρόλο, ώστε να ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό τον πληθυσμό των εντόμων. Συνηθισμένα εντομοκτόνα είναι οι διάφορες πυρεθρίνες, με υψηλή αποτελεσματικότητα. Μία από αυτές είναι η δραστική ουσία το lambda-cyhalothrin. Η lambda-cyhalothrin είναι πυρεθρίνη νέας γενιάς, με δράση επαφής και στομάχου, αλλά κυρίως με απωθητική δράση. Καταπολεμά αποτελεσματικά μεγάλο φάσμα εντόμων εδάφους, και δημιουργεί μία προστατευτική ασπίδα για τους σπόρους και τις ρίζες των νεαρών φυτών. Η εφαρμογή της γίνεται κατά την μεταφύτευση των φυτών στο βάθος μεταφύτευσης κατά μήκος της γραμμής φύτευσης.
Τέλος η χημική καταπολέμηση, σε συνδυασμό με την ορθολογική θρέψη, μπορεί να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην προστασία των φυτών και, παράλληλα, να τα βοηθήσει, ώστε να αντεπεξέλθουν στο αρχικό στάδιο ανάπτυξης.
ΑΛΕΞΙΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ
ΠΕ ΓΕΩΠΟΝΟΣ
